K'allampa saphi (mykorriza, μυκόρριζα) nisqapiqa k'allampa sach'awan icha huk yurawan kawsanakunmi. K'allampa q'aytukunam wiñan yurap saphinpi. Llapan kawsanakuqmi chitanakun, hawmakuspan: K'allampaqa yurata yanapan allpamanta iyunkunata (wanuchanakunata: phusphuru, chhukwi, isku, kaliyu) hurquywan, yurataq inti wayllaywan rurasqa k'illimsayakukunatam k'allampaman quykun. Huk k'allampakunam, yurakunapas mana k'allampa saphiwan kaptinqa manam kawsayta atinmanchu - kamachi kawsanakuqmi.

Lactarius deliciosus, pinu hawa k'allampa saphipi kawsanakuq k'allampa.
Hawa k'allampa saphi: Sach'ap saphinpi wiñaq k'allampa q'aytukuna (kaypi awidul sach'a, Amanita k'allampa).
K'allmaykuq k'allampa saphi: Linup saphi kawsaykuqninpi wiñaq k'allmaykuq saphi k'allampap k'allampa q'aytunkuna.
Imahina k'allmaykuq saphi k'allampa k'allmaykuq k'allampa saphipi wiñan.

Layakuna llamk'apuy

Hawa k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap chawpillanpi wiñan, manataqmi kawsaykuqkuanp ukhunpichu. Ahinataq awidul (Betula) nisqawan Amanita muscaria, pinu (Pinus) nisqawan Lactarius deliciosus.

Ukhu k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap ukhunpipas wiñan. Ahinataq arsi (Acer) nisqawan t'inki k'allampakuna, kawallu kastaña (Aesculus) nisqawan t'inki k'allampakuna.

K'allmaykuq k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap ukhunpi wiñaspa k'allmacha-k'allmachakunatam ruraykun. Ahinataq triyupi huk riwikunapi, qachu yura (Poaeceae) nisqapi wiñaq k'allmaykuq saphi k'allampakuna (Glomeromycetes).

Hawa t'inkikuna llamk'apuy

"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=K%27allampa_saphi&oldid=629056" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)