Ayllukuna ( Kastlla simipi: la familia, los familiares)niyan runakunata, huk mamapita, huk yayapita yurishata; imaykapa tinkuyaptin maytsika wataykuna yarqun. Unay karantsu yakutsiy( bautizo), watakay ( matrimonio).

  1. Awila, mamapa, yayapa maman. (Ks. Abuela)
  2. Awilu, mamapa yayapa yayan. ( Ks. Abuelo)
  3. Mama, paymi wachamaran, kay atsikyaq patsaman churamaran. ( KS. mamá, madre)
  4. Yaya, paymi tsuriikamaran, paymi yachatsiman ullqukayta, alli runa kayta ( papá, padre)
  5. Waataqnin, paymi mana tsurinta wiñatsin; warmikarqa, mana wawanta hatunyatsin. ( custodio (a), amparador (a))
  6. Waataynin, ullqu wamra, warmi, mana yayantsu, mana mamantsu wiñatsin. ( Adoptado (a)). Hukmanpa: tsurinasha, wawanasha
  7. Tsuri, ullqusi, warmisi, huk ullqu runapa yawarninpita yurisha. (Hijo o hija de un varón)
  8. Wawa, ullqusi, warmipis, huk warmi runa wachanqan, nanakur kay aktsi patsaman apamuran. ( Hija o hijo de una mujer)
  9. Wawqi, ishkay ullqukuna yuriyasha huk yayallapita, manaqa huk mamallapita, manaqa ishkay ullqukuna yuriyasha huk mamapita, huk yayapita.(hermano de varón)
  10. Turi, huk warmi nin tsaynuw, ishkanpa huk mamallan kaptin, manaqa huk yayallan ishkanpa kaptin.(hermano de mujer)

Qatinmi llamk'apuy

  1. Pani, huk ullqu warmita nin tsaynuw ishkanpa huk warmilla maman kaptin, manaqa huk ullqulla yayan kaptin.(hermana de varón)
  2. Ñaña, huk warmi warmita tsatnuw nin ishkanpa huk warmilla maman kaptin, manaqa kuk ullqulla yayan kaptin. ( hermana de mujer)
  3. Ullqu willka, huk yashqa ullqupa tsurinpa ullqu tsurin, manaqa huk warmipa wawanpa ullqu wawan kaptin, ullqu wawanpa ullqu tsurin.(nieto)
  4. Warmi willka, huk yashqa ullqupa tsurinpa warmi tsurin, manaqa huk warmipa wawanpa warmi wawan kaptin.(nieta)
  5. Quha, huk ullqu warmi taatsiq; churakasha kuyanakur kawakuyan.
  6. Warmi ( warmikaq) huk ullquwan churakasha warmi, ishkan rikaanakunanpaq, paqta kawayananpaq.
  7. Masha, ullqu runa huk ullqupa warmi tsurinta taatsin; manaqa huk warmipa warmi wawanta waatan.
  8. Llumtsuy, warmi runa huk ullqupa ullqu tsurinwan taakun; manaqa huk warmipa ullqu wawan taakun.
  9. Shulka tsuri/ sullka wawa, paypa qipanta mana wamrakuna yuriyashanatsuw.
  10. Yachakuy tsuri, yachakuy wawa: qallarinan ullqupa tsurin, manaqa warmipa ñawpay wawan.

Qatikanllaraq llamk'apuy

  1. Aswanqa awilupis, awilapis niyan willkaa, warmi kaptinpis, ullqu kaptinpis.
  2. Yaya mamakuna ( the parents)
  3. Wasi ayllu ( familia nuclear)
  4. Ayllu ( familia patriarcal)
  5. Tiyu ( tío, hermano del padre o de la madre)
  6. Tiya ( tía, hermana del padre o de la madre)
  7. Ayllunaakuq ( alguien que gusta establecer y sentir parentesco)
  8. Suwrinu ( sobrino)
  9. Suwrina ( sobrina)
  10. Yayan tukuq (padrastro)
  11. Maman tukuq ( madrastra)
  12. Tsurin tukuq ( entenado)
  13. Wawa tukuq (entenada)

Ushaqrantsu llamk'apuy

  1. Hukpa tsuri, hukpa wawa ( hijo o hija de vecina o de vecina)
  2. Paytakuy tsuri ( hijo espúreo), paytakuy wawa ( hija espúrea)
  3. Yakuy tsuri ( ahijado) yakuy wawa ( ahijada).
  4. Yakuy yaya, parinu (padrino); yakuy mama, maarina (madrina).
  5. yayachi , kunpari ( compadre); mamachi, kumari ( comadre)
  6. Hapallan warmi ( soltera); hapallan ullqu ( soltero, célibe)
  7. Hapallankay ( celibato, soltería)
  8. Ullqu muchuq ( solterona); warmi ñakaq ( solterón)
  9. Warmin wañusqa ( viudo); Ullqun wañusqa ( viuda)
  10. Tullpa ( viuda por más de una vez).
  11. Ullqu qichuq ( adúltera)
  12. Ñañakatsiq ( fornicador, adúltero)
  13. Waktsa (huérfano)
  14. Rukuna ( joven apto para casar o hacer pareja)
"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayllukuna_(Ankash_qallu)&oldid=621048" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)