Bachata nisqaqa huk tusuy layam, Chawpi Awya Yalap wat'ankunamanta hamuq. Bachata uqurimuran wikchusqa suyukunapi Santo Domingo llaqtapi. Kay 1960 watapi ichapas kay 1970 qallarishaktin, ashuampis sutichasqa karan wakcha runakunapaq, «K'amikuy takiy» nisqa. Kay tusuy mana allin kaymanta parlaran, sichus huk mana allimpichu yananwan kashanman. Allin riqsisqan karan chay watakunapi, manan munasqapaschu karqan, chiqnikurankun, wakchakunapaq nisqa.

Bachata huk yachana
Bachata ishkay yachana saruy
bachata musuq saruna

Ñawpa pacha kawsay yuyaykuna llamk'apuy

Kallariykuna llamk'apuy

Bolero tusuy kushka, uqurimusharan 1930, 1940 itaq 1950, munasqa karqan Santo Domingo llaqtapi. Kay tusuymi allin reksesqa karapun, kay corrido mexicano, huapango otaq pasillo hina 1960 watakunapi.[1]

Huk ñiqin kay llamk'apuy

Kay huk ñiqin allin reksesqa tucupunku Rafael Encarnación, Tommy Figueroa, Luis Segura hinallataq Edilio Paredes.

1961 watapi José Manuel Calderón, trío Los Juveniles kushkalla, chikurqanku «Borracho de amor» hinallataq «Condena (qué será de mí)» takiykunata. Kaykunan huk ñiqin riqsisqa takiykunan Bachatamanta.[2]

Iskay ñiqin kay llamk'apuy

Kaypi hatarimuranku Radio Guarachita nisqapi: Mélida Rodríguez «La Sufrida», hinallataq Leonardo Paniagua, pikunachus karqan allin riksisqa 70´s, 80´s kunapi.

Chaymanta Luis Segura «El Añoñaíto», «Pena» takiyninwan, 1982, kicharirqan kay tusuyta lliw llipinpaq. Manan wakcha kunallapaqchu ashuampis qullqiyuqkunapaqpis. Hinallataq allin riqsisqa takiykuna kashan «Chiquitita», sueco ABBA takiqkunamanta, hinallataq «Amada amante», Roberto Carlos takiqmanta.

Kimsa ñiqin kay llamk'apuy

Kaymi qallarirqan 80´s tukukushaqtin hinallataq 90´s k'allarishaqtin. Allin riqsisqa takiqkuna kashanku Víctor Víctor hinallataq Juan Luis Guerra, piqturqan balada romantica nisqata.

Kunan kay llamk'apuy

Bachata kunan pumchaykunapi congata, saxofonta hinallataq timbalta taqwirin, hinallataq pitukun kaykunawan.

Kunan kaypi, bachata takiqkuna allin riqsisqa tukupunku Santo Domingo llaqtapi. Takiqkuna sutishasqa Blas Duran, Ramón Torres, El Chaval de la Bachata, Zacarías Ferreira, Luis Miguel del Amargue, Elvis Martínez, Frank Reyes, Teodoro Reyes, Raulín Rodríguez, Yoskar Sarante, Chicho Severino, Luis Vargas hinallataq Joe Veras kurunku kay musu bachateros nisqata.

Hinallataq, llipim tiqsi muyuman aparqan kay bachata takiyta Aventura, kay Romeo Santos takiyniyukta, pay allin riqsisqa kapun. Ashuampis, Monchy y Alexandra, Xtreme, Ivy Queen,[3] Prince Royce, Maite Perroni, Toby Love otaq Daniel Santacruz, paykuni llipinmi musuq bachata takiykuna paqarichinku mana Santo Domingo llaqtamanta kaspa.

  1. «Bachata», artículo en el sitio web Sabor Dominicano.
  2. «Bachata - danzas eróticas» (en español). 13 de noviembre de 2014 rikusqa.
  3. Acevedo, Yoselín (14 de julio de 2010). «Ivy Queen ya encontró a su "Príncipe"». People En Español. Time Inc. 1 de diciembre de 2012 rikusqa.
"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Bachata&oldid=647478" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)