Umawa

Umawa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Umawa (sut'ichana) rikuy.

Umawa nisqaqa Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Piruwpi, Antikunap antinpi paray sach'a-sach'asapa sallqa suyum, mama quchamanta 400 mitru hanaqkama. Umawaqa Amarumayu sach'a-sach'a suyup rakinmi.

Umawa sach'a-sach'a, Amarumayu sach'a-sach'a suyu, Piruw

Chakra yurakuna

• Kastaña (Bertholletia excelsa)
• Mara (Swietenia macrophylla)
• K'awchu sach'a (Hevea brasiliensis)
• Palanta (Musa paradisiaca)
• Kakawa k'aspi (Theobroma cacao)

K'ita yurakuna

• Lupuna (Ceiba pentandra) - Piruwpi lliwmanta aswan hatun sach'a
• Rinaku (Ficus dendrocida) - huk sach'akunata wañuchiq sach'a
• Wituq (Witu) (Genipa americana, Genipa oblongifolia)
• Wayruru sach'a (Ormosia coccinea)
• Charichuylla (Faramea glandulosa)
• Kunta (Attalea testanii)
• Chiriq sananku (Brunfelsia grandiflora, Brunfelsia latifolia)
• Ayawaska (Banisteria caapi)
• Samiruka (Chaqruna) (Psychotria viridis)
• Hatun sisaq (Euryale amazone)

Umawapi paqarisqa chakra yurakuna

• Kumar (Ipomoea batatas)
• Paqay (Inga feuillei)
• Palta (Persea americana)
• Ruqma (Pouteria lucuma)
• Pisunay (Pasullu) (Erythrina edulis)

Sallqa uywakuna

• Paychi (Arapaima gigas) - huk wach'i wayt'ana challwa
• Chinkirma icha Ankilla (Electrophorus electricus) - huk wach'i wayt'ana challwa
• Yana lagartu (Melanosuchus niger) - huk lagartu
• Charapa (Podecnemis expansa, hukkunapas)
• ancha achka rikch'aqkuna