P'uchqu
(Puchqu-manta pusampusqa)
- P'uchqu q'apar nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway.
Chaqllisinchipiqa P'uchqu nisqakuna prutunkunata quykuq imayaykunam. P'uchqu llipt'a ruranakuy nisqapi p'uchquqa llipt'aman prutuntam (yakuchaq pusitiwu q'ipisqa iñukuta) qun. P'uchquwanqa yaku iñuwa llipt'a hinam ruranakun, idrunyu q'ipisqa iñuwa (H3O+) tukuspa. Chayrayku p'uchqu yakuwan chulluchisqaqa qanchismanta pisim pH chani nisqata ruran.
Kay hinam yakuchaq kluruchasqa yakuwan ruranakunmi:
- HCl + H2O → H3O+ + Cl-
Kaymi huk iskay p'uchqukunam:
- Yakuchaq kluruchasqa (HCl)
- Salina p'uchqu (H2SO4)
- Qullpa p'uchqu (HNO3)
- Aqha p'uchqu (CH3COOH)
- Sisi p'uchqu (HCOOH)