Kichwa runa nisqapaq musuqchasqapura wakin kaynin

Contenido eliminado Contenido añadido
CaTi0604 (rimanakuy | llamk'apusqakuna)
CaTi0604 (rimanakuy | llamk'apusqakuna)
reduced table (minus -marka)
Siq'i 17:
|-
|}
[[Rikcha:Kichwa_Ecua_06.jpg|thumb|right|Kichwa warmi, [[Alawsi]] llaqtayuq ([[Chimpurasu marka]]pi), Ikwadur mama llaqtamanta]]
'''Kichwa runa''' ('''Kichwaruna''') nisqakunaqa - '''[[Inka (sut'ichana)|Inka]]''' icha '''Inga''' nikuqpas - lliw [[Kichwa]] rimaq [[runa]]kunam, [[Ikwadur]], [[Kulumbya]], Chincha [[Piruw]]pi kaq [[Qhichwa runa]]m, ahinataq [[Puruha]]kuna, [[Kañari]]kuna hukkunapas.
 
Línea 47 ⟶ 46:
=== Asway marka ===
 
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Kañari]]
| [[Asway marka]]
| [[Tumipampa kiti]]
| [[Baños kitilli]], [[Mullituru kitilli]], <br> [[Octavio Cordero kitilli]], [[Quingeo kitilli]], <br> [[Santa Ana kitilli]], [[Sidcay kitilli]], <br> [[Tarqui kitilli]], [[Turi kitilli]], <br> [[El Valle kitilli]]
|-
| Kañari
| Asway marka
| [[Walasiyu kiti]]
| [[Walasiyu kitilli]], [[Jadan kitilli]], <br> [[San Juan kitilli]], [[Zhidmad kitilli]]
|-
| Kañari
| Asway marka
| [[Nabón kiti]]
| [[Nabón kitilli]], [[El Progreso kitilli]]
|-
| Kañari
| Asway marka
| [[Santa Isabel kiti]]
| [[Santa Isabel kitilli]]
|-
| Kañari
| Asway marka
| [[Siksik kiti]]
| [[San Miguel de Jima kitilli]], [[Ludo kitilli]]
|-
| Kañari
| Asway marka
| [[Oña kiti]]
| [[Susudel kitilli]]
Línea 89 ⟶ 81:
=== Bolívar marka ===
 
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Waranka runa|Waranka]]
| [[Bolívar marka]]
| [[Waranta kiti]]
| [[Gabriel I. Veintimilla kitilli]], [[Facundo Vela kitilli]], [[Guanujo kitilli]], [[Salinas kitilli]], [[San Simón kitilli]] (Yacoto), [[Simiatug kitilli]], [[San Luis de Pambil kitilli]]
|-
| Waranka
| Bolívar marka
| [[Chillanes kiti]]
| [[Chillanes kitilli]]
|-
| Waranka
| Bolívar marka
| [[Chimpu kiti]]
| [[Asunción kitilli]] ((Ansacoto)
|-
| Waranka
| Bolívar marka
| [[Echeandía kiti]]
| [[EchandíaEcheandía kitilli]]
|-
| Waranka
| Bolívar marka
| [[San Miguel (Bolívar) kiti|San Miguel kiti]]
| [[San Pablo de Atenas kitilli]], [[Kaluma kitilli]]
|-
| Waranka
| Bolívar marka
| [[Kaluma kiti]]
| [[Kaluma kitilli]]
Línea 130 ⟶ 115:
 
=== Chimpurasu marka ===
[[Rikcha:Kichwa_Ecua_06.jpg|thumb|right|160px|Kichwa warmi, [[Alawsi]] llaqtayuq ([[Chimpurasu marka]]pi), Ikwadur mama llaqtamanta]]
{| class={{tablabonita}}; style="width:50%;" border="1"
{| class={{tablabonita}}; style="width:45%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Puruha]]
| [[Chimpurasu marka]]
| [[Rispampa kiti]]
| [[Rispampa kitilli]], [[Yaruquíes kitilli]], [[Kacha kitilli]], [[Kalpi kitilli]], [[Flores kitilli]], [[Liktu kitilli]], [[Punkala kitilli]], [[Punin kitilli]], [[Kimyak kitilli]], [[San Juan kitilli]], [[San Luís kitilli]]
|-
| Puruha
| Chimpurasu marka
| [[Alawsi kiti]]
| [[Alawsi kitilli]], [[Achupallas kitilli]], [[Wasuntus kitilli]], [[Multitud kitilli]], [[Pumallahta kitilli]], [[Sibambe kitilli]], [[Tixan kitilli]]
|-
| Puruha
| Chimpurasu marka
| [[Kulta kiti]]
| [[Kashapampa kitilli]], [[Santiago de Quito kitilli]], [[Sicalpa kitilli]], [[Kañi kitilli]], [[Columbe kitilli]] , [[Juan de Velasco kitilli]]
|-
| Puruha
| Chimpurasu marka
| [[Champu kiti]]
| [[Champu kitilli]]
|-
| Puruha
| Chimpurasu marka
| [[Wamuti kiti]]
| [[Wamuti kitilli]], [[Cebadas kitilli]], [[Palmira kitilli]]
|-
| Puruha
| Chimpurasu marka
| [[Wanu kiti]]
| [[La Matriz kitilli]], [[Rusaryu kitilli (Chimpurasu)|Rusaryu kitilli]], [[Ilapu kitilli]], [[San Andrés kitilli]], [[San Isidro de Patulu kitilli]], [[Valparaíso kitilli]]
|-
| Puruha
| Chimpurasu marka
| [[Pallatanka kiti]]
| [[Pallatanka kitilli]]
|-
| Puruha
| Chimpurasu marka
| [[Pinipi kiti]]
| [[Pinipi kitilli]], [[El Altar kitilli]], [[Matus kitilli]], [[Puela kitilli]], [[San Antonio de Bayushig kitilli]], [[Bilbao kitilli]]
|-
| Puruha
| Chimpurasu marka
| [[Kumanta kiti]]
| [[Kumanta kitilli]]
Línea 186 ⟶ 162:
 
=== Impapura marka ===
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Karanki]]
| [[Impapura marka]]
| [[Antonio Ante kiti]]
| [[Andrade Marín kitilli]]
|-
| [[Natawila]]
| Impapura marka
| Antonio Ante kiti
| [[Andrade Marín kitilli]], [[San Francisco de Natabuela kitilli]], [[San José de Chaltura kitilli]]; [[Atuntaqui]] llaqta ñiqpipas
|-
| [[Otavalo runa|Otavalo]]
| Impapura marka
| Antonio Ante kiti
| [[Andrade Marín kitilli]], [[San Francisco de Natabuela kitilli]], [[San Roque kitilli]]
|-
| Karanki
| Impapura marka
| [[Ibarra kiti]]
| [[La Esperanza kitilli]], [[Angochahua kitilli]], [[Karanki kitilli]], [[San Antonio kitilli (Impapura)|San Antonio kitilli]]
|-
| Natawila
| Impapura marka
| Ibarra kiti
| [[San Antonio kitilli (Impapura)|San Antonio kitilli]]
|-
| Otavalo
| Impapura marka
| Ibarra kiti
| [[Ibarra kitilli]], [[Sagrario kitilli]], [[Ambuquí kitilli]]
|-
| Otavalo
| Impapura marka
| [[Kutakachi kiti]]
| [[El Sagrario kitilli (Impapura)|El Sagrario kitilli]], [[Imantag kitilli]], [[Quiroga kitilli]], [[San Francisco kitilli]]
|-
| Karanki
| Impapura marka
| [[Otavalo kiti]]
| [[San Juan de Ilumán kitilli]]
|-
| [[Kayampi runa|Kayampi]]
| Impapura marka
| Otavalo kiti
| [[González Suárez kitilli]], [[San Pablo kitilli]]
|-
| Otavalo
| Impapura marka
| Otavalo kiti
| [[Otavalo kitilli]], [[El Jordán kitilli]], [[Eugenio Espejo kitilli]] ([[Calpaquí kitilli]]), [[San Juan de Ilumán kitilli]], [[San Luis kitilli]], [[San Rafael kitilli]], [[Miguel Egas Cabezas kitilli]] ([[Peguche kitilli]]), [[González Suárez kitilli]], [[San José de Quichinche kitilli]], [[San Pablo kitilli]]
|-
| Karanki
| Impapura marka
| [[Pimampiru kiti]]
| [[Mariano Acosta kitilli]], [[San Francisco de Sigsipamba kitilli]]
|-
| Kayampi
| Impapura marka
| Pimampiru kiti
| [[Pimampiru kitilli]], [[Chuga kitilli]], [[Mariano Acosta kitilli]], [[San Francisco de Sigsipamba kitilli]]
Línea 257 ⟶ 220:
 
=== Kañar marka ===
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Kañari]]
| [[Kañar marka]]
| [[Asuwi kiti]]
| [[Pindilig kitilli]], [[Rivera kitilli]], [[Taday kitilli]]
|-
| Kañari
| Kañar marka
| [[Biblián kiti]]
| [[Biblián kitilli]], [[Nazon kitilli]], <br> [[San Francisco de Sageo kitilli]], [[Turupampa kitilli]]
|-
| Kañari
| Kañar marka
| [[Kañar kiti]]
| [[Kañar kitilli]], [[Chuntamarka kitilli]], <br> [[Churukupti kitilli]], [[General Morales kitilli]], <br> [[Wallituru kitilli]], [[Honorato Vásquez kitilli]], <br> [[Inkapirqa kitilli]], [[Juncal kitilli]], <br> [[San Antonio kitilli]], [[Zhud kitilli]]
|-
| Kañari
| Kañar marka
| [[Tampu kiti]]
| [[Tampu kitilli]]
|-
| Kañari
| Kañar marka
| [[Déleg kiti]]
| [[Déleg kitilli]]
|-
| Kañari
| Kañar marka
| [[Suskal kiti]]
| [[Suskal kitilli]]
Línea 298 ⟶ 254:
 
=== Loja marka ===
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Sarakuru runa|Sarakuru]]
| Loja marka
| [[Loja kiti]]
| [[San Lukas kitilli]]
|-
| Sarakuru
| [[Loja marka]]
| [[Sarakuru kiti]]
| [[Sarakuru kitilli]], [[Tenta kitilli]], [[Paraiso de Celén kitilli]], [[San Antonio de Cumbe kitilli]], [[El Tablón kitilli]], [[Llusapata kitilli]], [[San Pablo de Tenta kitilli]], [[Selva Alegre kitilli]], [[Urdaneta kitilli]]
Línea 319 ⟶ 272:
 
=== Napu marka ===
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Napuruna]]
| [[Napu marka]]
| [[Archidona kiti]]
| [[Cotundom kitilli]], [[Ushpayaku kitilli]]
|-
| Napuruna
| Napu marka
| [[Carlos Julio Arosemena Tola kiti]]
| [[Carlos Julio Arosemena Tola kitilli]]
|-
| [[Kayampi runa|Kayampi]]
| [[Napu marka]]
| [[El Chaco kiti]]
| [[Uyakachi kitilli]]
|-
| Napuruna
| Napu marka
| [[Quijos kiti]]
| [[Papallahta kitilli]]
|-
| Napuruna
| Napu marka
| [[Tena kiti]]
| [[Tena kitilli]], [[Ahuano kitilli]], [[Carlos Julio Aresemena Tola kitilli]], [[Chuntapunta kitilli]], [[Pano kitilli]], [[Puerto Misahuallí kitilli]], [[Puerto Napo kitilli]], [[Talag kitilli]]
Línea 355 ⟶ 302:
 
=== Orellana marka ===
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| Napuruna
| [[Orellana marka]]
| [[Francisco de Orellana kiti]]
| [[Puerto San Francisco de Orellana kitilli]], [[Dayuma kitilli]], [[Taracoa kitilli]], [[El Edén kitilli]], [[García Moreno kitilli]], [[Nuevo Paraíso kitilli]], [[San José de Guayusa kitilli]], [[San Luis de Armenia kitilli]]
|-
| Napuruna
| Orellana marka
| [[Awariku kiti]]
| [[Nuevo Rocafuerte kitilli]], [[Capitán Augusto Rivadeneira kitilli]], [[Santa María de Huiririma kitilli]], [[Tiputini kitilli]]
|-
| Napuruna
| Orellana marka
| [[Joya de los Sachas kiti]]
| [[Joya de los Sachas kitilli]], [[Pompiya kitilli]], [[San Carlos kitilli]], [[San Sebastián del Coca kitilli]]
|-
| Napuruna
| Orellana marka
| [[Luritu kiti]]
| [[Luritu kitilli]], [[Ávila kitilli]], [[Puerto Murialdo kitilli]], [[San José de Payamino kitilli]], [[San José de Dahuano kitilli]]
Línea 386 ⟶ 328:
 
=== Pastasa marka ===
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Pastasa runa|Pastasa]]
| [[Pastasa marka]]
| [[Pastasa kiti]]
| [[Puyu kitilli]], [[Canelos kitilli]], [[10 de Agosto kitilli]], [[Fátima kitilli]], [[Montalvo kitilli]], [[Corrientes mayu kitilli]], [[Sarayaku kitilli]], [[Tarqui kitilli]], [[Teniente Hugo Ortiz kitilli]], [[Veracruz kitilli]]
|-
| Pastasa
| Pastasa marka
| [[Mera kiti]]
| [[Mera kitilli]], [[Madre Tierra kitilli]]
|-
| Pastasa
| Pastasa marka
| [[Santa Clara kiti]]
| [[Santa Clara kitilli]]
|-
| Pastasa
| Pastasa marka
| [[Arajuno kiti]]
| [[Arajuno kitilli]], [[Kuraray kitilli]]
Línea 418 ⟶ 355:
=== Pichincha marka ===
[[Rikcha:Diablo Uma.jpg|thumb|right|200px|[[Karapunku kitilli]]pi Kichwa runakunam]]
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Kayampi runa|Kayampi]]
| Pichincha marka
| [[Kayampi kiti]]
| [[Ayura kitilli]], [[Juan Montalvo kitilli]], [[Ascázubi kitilli]], [[Cangahua kitilli]], [[Olmedo kitilli]], [[Otón kitilli]], [[Santa Rosa de Cusubamba kitilli]]
|-
| Kayampi runa|Kayampi
| [[Pichincha marka]]
| [[Kitu kiti]]
| [[Checa kitilli]]
|-
| [[Kitu Kara]]
| Pichincha marka
| Kitu kiti
| [[Nono kitilli]], [[Pifo kitilli]], [[Píntag kitilli]], [[Tumbaco kitilli]], [[Pomasqui kitilli]], [[Karapunku kitilli]], [[Zámbiza kitilli]]
|-
|Kitu Kara
| Pichincha marka
| [[Mejía kiti]]
| [[Machachi kitilli]], [[Aloag kitilli]], [[Aloasí kitilli]], [[Cutuglahua kitilli]], [[El Chaupi kitilli]], [[Tampillu kitilli]], [[Manuel Cornejo kitilli]], [[Uyumpichu kitilli]]
|-
| Kayampi
| Pichincha marka
| [[Pedro Moncayo kiti]]
| [[Tabacundo kitilli]], [[La Esperanza kitilli]], [[Toacachi kitilli]], [[Malchinguí kitilli]], [[Tupigachi kitilli]]
|-
 
|-
|}
 
=== Qutuphaqsi marka ===
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Pansaliyu]]
| [[Qutuphaqsi marka]]
| [[Latakunka kiti]]
| [[Eloy Alfaro kitilli]], [[Ignacio Flores kitilli]], [[Juan Montalvo kitilli]], [[Buena Ventura kitilli]], [[Alaques kitilli]], [[Belizario Quevedo kitilli]], [[Guaytacama kitilli]], [[Joséguango Bajo kitilli]], [[Mulaló kitilli]], [[11 de septiembre kitilli]], [[Poaló kitilli]], [[San Juan de Pastocalle kitilli]], [[Tanikuchi kitilli]], [[Toacazo kitilli]]
|-
| Pansaliyu
| Qutuphaqsi marka
| [[La Maná kiti]]
| [[La Maná kitilli]], [[Huasanga kitilli]], [[Pukayaku kitilli]]
|-
| Pansaliyu
| Qutuphaqsi marka
| [[Panwa kiti]]
| [[Sunqu kitilli]], [[Muraspunku kitilli]], [[Pinllupata kitilli]], [[Ramón Campaña kitilli]]
|-
| Pansaliyu
| Qutuphaqsi marka
| [[Puhili kiti]]
| [[Puhili kitilli]], [[Ankamarka kitilli]], [[Guangaje kitilli]], [[La Victoria kitilli]], [[Pilalu kitilli]], [[Tinku kitilli]], [[Zumbagua kitilli]]
|-
| Pansaliyu
| Qutuphaqsi marka
| [[Salcedo kiti]]
| [[San Miguel kitilli]], [[A. José Holguín kitilli]], [[Kusupampa kitilli]], [[Mulalillu kitilli]], [[Milliquindil kitilli]], [[Pansaliyu kitilli]]
|-
| Pansaliyu
| Qutuphaqsi marka
| [[Sakisili kiti]]
| [[Sakisili kitilli]], [[Canchahua kitilli]], [[Chantilín kitilli]], [[Quchapampa kitilli]]
|-
| Pansaliyu
| Qutuphaqsi marka
| [[Sikchus kiti]]
| [[Sikchus kitilli]], [[Chugchilán kitilli]], [[Isiwili kitilli]], [[Pampas kitilli]], [[Palo Quemado kitilli]]
Línea 502 ⟶ 423:
 
=== Sukumpiyu marka ===
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Napuruna]]
| [[Sukumpiyu marka]]
| [[P'uchqu qucha kiti]]
| [[Musuq Loja kitilli]], [[El Eno kitilli]], [[Pacayacu kitilli]], [[Jambelí kitilli]], [[Santa Cecilia kitilli]]
|-
| Napuruna
| Sukumpiyu marka
| [[Gonzalo Pizarro kiti]]
| [[Gonzalo Pizarro kitilli]]
|-
| Napuruna
| Sukumpiyu marka
| [[Putumayu kiti]]
| [[Puerto del Carmen kitilli]], [[Palma Roja kitilli]]
|-
| Napuruna
| Sukumpiyu marka
| [[Shushufindi kiti]]
| [[Limoncocha kitilli]], [[Pañaqucha kitilli]], [[San Roque kitilli]]
|-
| Napuruna
| Sukumpiyu marka
| [[Cascales kiti]]
| [[El Dorado de Cascales kitilli]], [[Santa Rosa de Sucumbíos kitilli]]
|-
| Napuruna
| Sukumpiyu marka
| [[Cuyabeno kiti]]
| [[Cuyabeno kitilli]], [[Tarapoa kitilli]]
Línea 543 ⟶ 457:
 
=== Tunqurawra marka ===
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Chibuleo]]
| [[Tunqurawra marka]]
| [[Ampatu kiti]]
| [[Juan Benigno Vela kitilli]]
|-
| [[Tunqurawra Kichwa runa|Tunqurawra Kichwa]]
| Tunqurawra marka
| [[Ampatu kiti]]
| [[Quisapincha kitilli]], [[Wachi Luritu kitilli]], [[Ampatillu kitilli]], [[Augusto N. Martínez kitilli]], [[Constantino Fernández kitilli]], [[Juan Benigno Vela kitilli]], [[Pasa kitilli]], [[Picaihua kitilli]], [[Pilagüín kitilli]], [[San Bartolomé kitilli]], [[San Fernando kitilli]], [[Santa Rosa kitilli]]
|-
| Tunqurawra Kichwa
| Tunqurawra marka
| [[Mocha kiti]]
| [[Mocha kitilli]], [[Pinguilí kitilli]]
|-
| Tunqurawra Kichwa
| Tunqurawra marka
| [[Patate kiti]]
| [[Patate kitilli]], [[El Triunfo kitilli (Tunqurawra)|El Triunfo kitilli]], [[Los Andes kitilli]], [[Sucres kitilli]]
|-
| Tunqurawra Kichwa
| Tunqurawra marka
| [[Pelileo kiti]]
| [[Chiquicha kitilli]], [[Rusaryu kitilli]], [[García Moreno kitilli]]
|-
| [[Salasaka runa|Salasaka]]
| Tunqurawra marka
| [[Pelileo kiti]]
| [[García Moreno kitilli]], [[Salasaka kitilli]]
|-
| Tunqurawra Kichwa
| Tunqurawra marka
| [[Píllaro kiti]]
| [[San Andrés kitilli (Tunqurawra)|San Andrés kitilli]], [[San José de Poaló kitilli]], [[San Miguelito kitilli]]
|-
| Tunqurawra Kichwa
| Tunqurawra marka
| [[Qiru kiti]]
| [[Qiru kitilli]], [[Rumipampa kitilli]], [[Yanayaku kitilli]]
|-
| Tunqurawra Kichwa
| Tunqurawra marka
| [[Tisaleo kiti]]
| [[Tisaleo kitilli]]
Línea 599 ⟶ 503:
 
=== Zamora Chinchipe marka ===
{| class={{tablabonita}}; style="width:5045%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Runa llaqta'''
! '''Marka'''
! '''Kiti'''
! '''Kitilli'''
|-
| [[Sarakuru runa|Sarakuru]]
| [[Zamora Chinchipe marka]]
| [[Zamora kiti]]
| [[Guadalupe kitilli]], [[Imbana kitilli]], [[Guayzimi kitilli]], [[Zurmi kitilli]], [[28 de Mayo kitilli]], [[La Paz kitilli]], [[Tutupali kitilli]], [[Yantzaza kitilli]]
"https://qu.wikipedia.org/wiki/Kichwa_runa" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)