Wuliwiya nisqapaq musuqchasqapura wakin kaynin

Contenido eliminado Contenido añadido
CaTi0604 (rimanakuy | llamk'apusqakuna)
Sin resumen de edición
CaTi0604 (rimanakuy | llamk'apusqakuna)
aSin resumen de edición
Siq'i 58:
 
== Allpa saywachi ==
:* '''[[:Katiguriya:Urqu (Buliwya)|Urqu]]kuna:''' [[Illampu]] ( 6.421 m) - [[Illimani]] (64396.439 m) - [[Sahama]] (65426.542 m) - [[Aqutanku]] - [[Anquhuma]] - [[Kapurata]] - [[Chakaltaya]] - [[Chawpi Urqu]] - [[Wayna P'utuqsi]] - [[P'utuqsi urqu]] - [[Huriqi]] - [[Likankawur]] - [[Mururata]] - [[Parinaquta]] - [[Pumirapi]] - [[Sapaliri]] - [[Tuqurpuri]] - [[Huriqi]] - [[Wayaqi‎]] - [[Lipis]] - [[Uturunku (nina urqu)|Uturunku]] - [[Sayrikapur]]
:* '''[[:Katiguriya:Qucha (Buliwya)|Qucha]]kuna:''' [[Titiqaqa qucha]], [[Uru-Uru qucha]], [[Pukaqucha]], [[Q'umirqucha]], [[Yuraqqucha]], [[Puwpu qucha]], [[Chilata qucha]], [[Quwiphasa kachi qucha]], [[Uyuni kachi qucha]], [[Suárez qucha]] , [[Suchi qucha]], [[Kañapa qucha]], [[Asnaq qucha]]
:* '''[[:Katiguriya:Mayu (Buliwya)|Mayu]]kuna:''' [[Amarumayu]], [[Chuqiyapu mayu]], [[Beni mayu]], [[Hatun Sach'amayu]], [[Huchusuma mayu]], [[Wapay mayu]], [[Mayutata]], [[Mamuriy mayu]], [[Pilkumayu]], [[Rucha mayu]], [[Arqi mayu]]
:* '''[[:Katiguriya:Wat'a (Buliwya)|Wat'a]]kuna:''' [[Titiqaqa wat'a]] - [[Challwawat'a]] - [[Chilliqa wat'a]] - [[Killawat'a]] - [[Pansa wat'a]] - [[Qhuchiwat'a]]
:* '''[[Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna|Amachasqa sallqa suyukuna]]:''' [[Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna|Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna - mamallaqta parkikuna risirwakunapas]]
 
== Pulitika Rakiy ==
Buliwya suyupiqa isqun [[:Katiguriya:Suyu (Buliwya)|suyu]]m, 112 [[:Katiguriya:Pruwinsya (Buliwya)|pruwinsya]], 314339 [[:Katiguriya:Munisipyu (Buliwya)|munisipyu]], 1.384 [[:Katiguriya:Kantun (Buliwya)|kantun]]pas (distritu).
 
{| class={{tablabonita}}; style="width:35%;" border="3"
Siq'i 196:
 
==== Indihina runakuna ====
[[Rikcha:Macheteros.JPG|thumb|right||200px]]
{| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=2 width=220px style="float:right; margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5e text-align:left;clear:all; margin-left:3px; font-size:90%"
|colspan=2 style="background:#black; color:white;" align=center bgcolor="green"|'''Buliwyapi uma runa llaqtakuna'''
|-
|colspan=4 align=center|[[Rikcha:Macheteros.JPG|center|220px]]
|-
! style="background:#efefef;" | Qutu
! style="background:#efefef;" | Runa
|-
|[[Qhichwa runa|Qhichwa]]
|align=right|1.558.277
|-
|[[Aymara runa|Aymara]]
|align=right|1.098.317
|-
|[[Chikitanu runa|Chikitanu]]
|align=right|184.288
|-
|[[Waraniyi runa|Waraniyi]]
|align=right|133.393
|-
|[[Moxos runa|Moxos]]
|align=right|76.073
|-
|[[Muwima]]
|align=right|5.162
|-
|[[Warayu runa|Warayu]]
|align=right|9.863
|-
|[[Chiman]]
|align=right|4.528
|-
|[[Takana runa|Takana]]
|align=right|3.056
|-
|colspan=2 style="background:#e9e9e9;" align=center|<small>Fuente: Wigberto Rivero Pinto (2006)</small> [http://www.amazonia.bo/pueblos.php?opcion=pueblos&codigo=5]
|-
|}
 
 
 
 
{| class={{tablabonita}}; style="width:40%;" border="3"
|'''Suyu'''
Línea 295 ⟶ 254:
|}
 
Uma runa llaqtakuna'''
|* [[Qhichwa runa|Qhichwa]] (1.558.277)
|* [[Aymara runa|Aymara]] (1.098.317)
|* [[Chikitanu runa|Chikitanu]] (184.288)
|* [[Waraniyi runa|Waraniyi]] (133.393)
|* [[Moxos runa|Moxos]] (76.073)
|* [[Muwima]] (5.162)
|* [[Warayu runa|Warayu]] (9.863)
|* [[Chiman]] (4.528)
|* [[Takana runa|Takana]] (3.056)
 
|colspan=2 style="background:#e9e9e9;" align=center|<small>Fuente Pukyu: Wigberto Rivero Pinto (2006)</small> [http://www.amazonia.bo/pueblos.php?opcion=pueblos&codigo=5]
 
==== Mana indihina runakuna ====
Línea 442 ⟶ 413:
| align=right | 33.216
|-
| [[UruruUru Uru]]
| align=right | 201.230
| align=right | 232.114
Línea 564 ⟶ 535:
[[Pachakuti Indihina Rikch'arimuy]] (''Movimiento Indígena Pachakuti (MIP)'') nisqaqa huk buliwyanu partiduman rikch'akuq [[indihina]] tantanakuymi, 2000 watapi [[Felipe Quispe]]p kamarisqan.
 
=== Saywakuna ===
{| class="toc" cellpadding=0 cellspacing=2 width=220px style="float:right; margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5e text-align:left;clear:all; margin-left:10px; font-size:90%"
|colspan=4 style="background:#black; color:white;" align=center bgcolor="green"|'''Saywakuna'''
Línea 622 ⟶ 593:
 
</div>
 
 
== Musiku ==
Línea 661 ⟶ 631:
Rikcha:Copacabana Colorida.jpg|[[Qupaqhawana]], [[Titiqaqa qucha]]
Rikcha:Lago Titicaca 001.jpg|[[Titiqaqa qucha]]
Image:Siloli - Arbol de Piedra.jpg|Sach'a Rumi, [[Siluli ch'in pacha]]pi,
Rikcha:Yungas03.jpg|[[Yunka suyu]], [[Buliwya]]
Rikcha:Palacio del Congreso Nacional La Paz Bolivia.jpg|'''[[Rimana huñunakuy|Rimana huñunakuypa wasin]]''', [[Chuqiyapu]] llaqtapi
Rikcha:Palacio de Justicia o de Gobierno Sucre (Bolivia).jpg| '''''[[Corte Suprema de Justicia|Palacio de la Corte Suprema de Justicia]]''''', [[Chuqichaka]] llaqtapi
Image:Ejecucion del Siku por indigenas de Bolivia.JPG|[[Siku]] takiqkuna, Buliwya
Image:Suri Sicuri Bolivia.jpg|[[Suri Sicuri]], ([[Chuqiyapu]])
Rikcha:Carnaval de Oruro dia I (61).JPG|[[Karnawal]]Uru [[Uru-Uru pukllay]] llaqtapi (2007 watapi)
</gallery>
 
== Wiñay kawsay ==
* [[Simón Bolívar]]
 
== Yachay tarpuy ==
=== Raymikuna ===
* [[Anata Andina]], [[Pujllay (raymi)|Pujllay]]
* [[Uru Uru pukllay]]
 
=== Tusuykuna ===
[[Caporales]], [[Diablada]], [[Cueca]], [[Llamerada]], [[Macheteros]], [[Morenada]], [[Saya (tusuy)|Saya]], [[Suri Sikuri]], [[Takirari]], [[Tobas]]
 
=== Wayk'uy ===
===Simi kapchiy===
'''[[Qillqaq]]kuna:'''
Línea 724 ⟶ 697:
<gallery>
Rikcha:Satellite image of Bolivia in June 2002.jpg|Buliwya (NASA, 2002)
Rikcha:Palacio del Congreso Nacional La Paz Bolivia.jpg|'''[[Rimana huñunakuy|Rimana huñunakuypa wasin]]''', [[Chuqiyapu]] llaqtapi
Rikcha:Palacio de Justicia o de Gobierno Sucre (Bolivia).jpg| '''''[[Corte Suprema de Justicia|Palacio de la Corte Suprema de Justicia]]''''', [[Chuqichaka]] llaqtapi
Rikcha:Yungas03.jpg|[[Yunka suyu]], [[Buliwya]]
Image:Ejecucion del Siku por indigenas de Bolivia.JPG|[[Siku]] takiqkuna, Buliwya
Image:Suri Sicuri Bolivia.jpg|[[Suri Sicuri]], ([[Chuqiyapu]])
Image:Image047 15A-0.jpg|[[Tinku]]
Image:P1000027.jpg| aqsu [[P'utuqsi]]manta
Línea 735 ⟶ 703:
Image:WLK-Sbg217.jpg| Quena Quena, Salzburgopi, Austriapi 2007
Image:1472367848 7be8bc9def b.jpg|[[Tinku]], Machapi 2007
Rikcha:Carnaval de Oruro dia I (61).JPG|[[Karnawal]] [[Uru-Uru]] llaqtapi (2007 watapi)
Image:Entrada Virrey Arzobispo Morcillo.jpg|''Entrada del Virrey Arzobispo Morcillo en Potosí'', [[Melchor Pérez de Holguín]] (''Museo de América'', [[Madrid]])
Image:Miners at Work Potosi (pixinn.net).jpg|[[Qhuya]], [[P'utuqsi]]
Línea 755 ⟶ 722:
* [[Antikuna]]
* [[Qullaw]]
* [[Simón Bolívar]]
* [[Yunka suyu]]
== Pukyukuna ==
"https://qu.wikipedia.org/wiki/Wuliwiya" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)