Wanachay
Wanay icha Wanachay nisqaqa pi runamanpas paypaq millay kaq ruraymi huchallikusqanrayku, q'umallikusqanrayku.
Wanakuy, Ankash qallupi. "Wanakuyna, kachakukuna warkayashuruyki, alaq yakuwan paqaspa armatsiyashuruyki".
Kay hinatam wanachanku:
- Tayta mamaqa wawanta wanachan mana uyarisqanrayku, ima millaytapas rurasqanrayku.
- Hinallataq yachay wasipi yachachiq mana uyariq, mana llamk'aq yachaqaqkunatam wanachan. Huk mama llaqtakunapim yachachiq ama maqachunchu, yachaqaqkunata rimapullachun, ruranakunatam qullachun.
- Mama llaqtaqa q'umalli nisqa huchallikuq, mana kamachikunakama ruraq runatam wanachan. Chay wananaqa taripay sunturpim kamarikunku. Kay wanaykuna hinam kachkan:
- Qullqi wanay: Taripasqa runaqa kañinatam quchun.
- Samk'ay wanay: Taripasqa runaqa samk'ay wasipim wichq'asqa kachun, huk mit'alla icha wañunankama (ancha millay rurasqanrayku).
- Wañuy wanay: Taripasqa runaqa wañuchisqa kachun (huk mama llaqtakunallapiraq, ancha millay rurasqanrayku): runa warkhunapi, uma kuchuywan, miyu wapsi ukhupi (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi), pinchikilla tiyanapi (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi). Huchallikuqqa wañunanta samk'ay wasipim suyan.
- Maqay wanay: Taripasqa runaqa maqasqa kachun, asutiwan icha k'aspiwan (pisilla mama llaqtakunapi: Iranpi, Sawud Arabyapi)
- Mutuy wanay: Taripasqa runaqa mutusqa kachun. Makinta, chakinta, huk kurku yawrikunatapas kuchunku (pisilla mama llaqtakunapi: Iranpi, Sawud Arabyapi)
