Achkiy
(K'ancha-manta pusampusqa)
Achkiy icha Akchiy, Qusqu-Qullawpi K'anchay, kichwapi Achik (latin simipi: lux) nisqaqa huk micha rikch'aqmi, ima k'anchaqpas. 380-manta 780-kama nanumitru pillunya suni kayniyuq iliktrumaqnitiku illanchaymi.
Achkiytaqa rikunapaq mat'ipayanchik. Chaypaqqa ñawinchik ukhunman hamunanmi tiyan.
Achkiy kay achkiy puyku nisqakunamanta paqarinmi:
- Inti
- Quyllurkuna
- Killa (intip k'anchapusqan)
- Planitakuna (intip k'anchapusqan)
Tiksi muyupi (sallqa kaqpi):
Runap rurasqan:
- K'anchanakuna (achkinakuna: pinchikillayuq, ninayuq)
Sapallan achkiy rikch'aq, pillunya suni kayniyuqqa, kikin llimphiyuqmi. Chay achkiy llimphikunataqa k'uychipim rikunchik. Lliw llimphi achkiykuna chaqrusqataq, inti k'anchaypi hina, yuraqmi achkiymi.
