6 BoruK'illimsayaqQullpachaq
-

C

Si
Sapsi
Qallawap sutin, sananchan, yupaynin K'illimsayaq, C, 6
Qallawa tawqamana q'illaykuna
Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 142, p
Llimphi, rikch'ayninyana (graphitu)
llimphinnaq (q'ispi umiña)
Iñuku wisnu 12.0107(8) g·mol−1
Iliktrun kumphigurasyun 1s2 2s2 2p2
Iliktrunkuna iñuku qaraman 2, 4
Pachaykamay kayninkuna
T'inki kachkay (KPP-pi)sinchiyasqa
Kikin wisnu (KPP-pi)(graphitu) 2.267 g·cm−3
Kikin wisnu (KPP-pi)(q'ispi umiña) 3.513 g·cm−3
Puriqchana iñu? triple point, ca. 10 MPa
and (4300–4700) K
(4027–4427
 °C, 7280–8000 °F)
Wapsichana iñu? sublimasyun ichá 4000 K
(3727 °C, 6740 °F)
Huñuna q'uñichiy(graphitu) ? 100 kJ·mol−1
Huñuna q'uñichiy(q'ispi umiña) ? 120 kJ·mol−1
Wapsichana q'uñichiy? 355.8 kJ·mol−1
Q'uñichina atipay(25 °C) (graphitu)
8.517 J·mol−1·K−1
Q'uñichina atipay(25 °C) (q'ispi umiña)
6.115 J·mol−1·K−1
Wapsi ñit'iy (graphitu)
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T/K   2839 3048 3289 3572 3908
Iñukup kayninkuna
Umiña llikahexagonal
Muksichana yupaykuna4, 2
(aslla p'uchqu muksi)
Iliktrunigatiwu kay2.55 (Pauling iskala)
Iyunchana michakuna
(aswan)
1st: 1086.5 kJ·mol−1
2nd: 2352.6 kJ·mol−1
3rd: 4620.5 kJ·mol−1
Iñuku illwa70 pm
Iñuku illwa (yupasqa)67 pm
Kuwalinti illwa77 pm
Van der Waals illwa170 pm
Hukkuna
Maqnitu ñiqichaydiyamaqnitiku
Q'uñi pusay(300 K) (graphitu)
(119–165) W·m−1·K−1
Q'uñi pusay(300 K) (q'ispi umiña)
(900–2320) W·m−1·K−1
Q'uñi pusay(300 K) (q'ispi umiña)
(503–1300) mm²/s
Mohs sinchi kay(graphitu) 1-2
Mohs sinchi kay(q'ispi umiña) 10.0
CAS ñiqi yupay7440-44-0
Huk isotopunkuna
Uma qillqa: K'illimsayaq qallawap isotopunkuna
iso NA kuska kawsay mit'a DM DE (MeV) DP
12C 98.9% C-qa takyaqmi, 6 niwtrunnin kaptinqa
13C 1.1% C-qa takyaqmi, 7 niwtrunnin kaptinqa
14C trace 5730 y beta- 0.156 14N
References
Kay suyuchata qhaway  rimanakuy  llamk'apuy

K'illimsayaq,[1] Karpun[2] icha Karwunu (musuq latin simipi: carboneum < carbo, "k'illimsa"), C nisqaqa huk sinchi kaq, mana q'illay qallawam.

K'illimsayaqqa kawsa imayaypi aswan kaq, yakuchaqwan t'inkisqa qallawam. Iskay kuti muksinqa, chimlasay, wayra pachapi kaq wapsim.

K'illimsayaqqa k'illimsapi aswankaray kaq qallawam.

Kay pachapiqa k'illimsayaq iskaynintin rikch'aq hinam:

K'illimsayaq wayra pachapi rawraspaqa, muksichaq wapsiwan chimlasaytam ruranakun.

Rikcha:Element 6.webm
K'illimsayaq

Yakuchaqwan k'illimsayaqwan t'inkisqakunata k'illimsa yakuchaqkuna ninchik.

Hawa t'inkikuna

llamk'apuy

Pukyukuna

llamk'apuy
  1. Ministerio de Educación de Bolivia, Reforma Educativa (qhichwa simipaq - Gladys Márquez F., CENAQ): ARUSIMIÑEE - Castellano, Aymara, Guaraní, Qhichwa. p. 13. carbón: k'illimsa.
  2. Consuelo Yánez Cossío: Léxico ampliado quichua-español, español-quichua. Quito 2007. carbono: karpun < español.
"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=K%27illimsayaq&oldid=655854" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)