Mit'a
(Mita-manta pusampusqa)
Mit'a nisqaqa watapi pachakunam. Ima mit'awip (pachap) rakintapas mit'a ninchikmi, hinallapas llamk'ay mit'atam.
Kaymi watapi tawantin mit'a:
- chiri mit'a, qasa mit'a (invierno)
- ch'iraw mit'a, pawqarwara, t'ikay pacha, sisa pacha (primavera)
- ruphay mit'a, ruphay pacha, ch'aki mit'a, usya (verano)
- puquy mit'a, hawkay mit'a, kallchay pacha (otoño)
Kaypitaq watapi iskaynintin mit'am:
- ch'aki mit'a, usyay mit'a, usya wichan, ruphaq mit'a (temporada quemante; temporada seca)
- paray mit'a, tamya pacha (estación de las lluvias)
Kastilla atiymanta, kastilla qhapaq pacha nisqapiqa Abya Yalapi runakuna wiraquchakunapaq, mistikunapaq yanqa llamk'ana atirqan. Chay munay mana munay wiraquchapaq llamk'ay mit'api ancha achka runakunaqa ñak'a-ñak'aspa qhuyakunapi, ahinataq P'utuqsi qullqi qhuyapi, wañurqan.