Sana

Sana, Chawchu icha Rasaqa (kastilla simimanta: raza) - chawchu icha chawchuri nisqapas - sapaq khuskan kapuqniyuq kaq runakunas.

Kunanraqmi achka runakuna chawchuri rikurispa runakunata sapaq rasakunamanmi rakinku.

Apya Yalapi Kastilla Kamachiy pachapiqa kamachiq ispañul wiraquchakuna chawchuri rikurispa tukuy kamachipusqa runakunata sapaq hayñiyuq rasa icha kasta nisqakunamansi rakirqan.

Kastilla Kamachiy pachapi raza nisqakunaqa kaysi karqan:

• "Yuraq rasa" (blancos): Ispañamanta, Iwrupamanta hamuq runakuna, kriyullu (criollo) nisqa churinkuna willkankunapas;
• "Yana rasa" (negros): Afrikamanta hamuq runakuna, paykuna icha machunkuna Afrikapi hapisqa Aywa Yalaman apamusqa karqan isklaw kaspa yuraq nisqakunapaq llamk'ananpaq;
• "Indios" ("amirikanu rasa"): Apya Yala allpa pachayuq yuriqi runakuna.

Chikan raza nisqayuq tayta mamamanta paqarimuq runakunatataq kasta (casta) nisqakunamansi rakirqan: misti, kastisu, sampu, mulatu, murisku, chuluchinu.