|
'''Piruwpa Kunrisun''', '''Piruw suyup Rimana wasin''', '''Piruw suyu Rimanan wasi''' icha '''Hatun Rimana Wasi''' ''(Congreso de la República del Perú)'' nisqaqa [[Piruw]]pa [[rimana huñunakuy]] wasinmi.
Piruw suyu qespisqaqispisqa kausayninqakawsayninqa qallarirqan imayna kamachiy kamayoqkamayuq kayninta qhawarispa. Rimana Wasiqa paqarisqanmanta pachapuni t’inkisqan khunan Perú llaqtan kausayninman hina. [[1822]] watakunamanta pachan apulli [[Francisco de Luna Pizarro|Francisco Javier de Luna Pizarro]] kamachiyninwan, rimana wasiqwasip kausayninqakawsayninqa kausankawsan kikin llaqtaqllaqtap kausayninwankawsayninwan kuska, churaspa Perú llaqtaqllaqtap munayninta allin kamachiyman. Qasi kausaykawsay hinaspa llaqtawan kamachiyta churaspa,
Perú suyuqsuyup Rimana Wasin kamakuyqanmanta pacha “capilla de San Marcos” nisqa taytachaq wasinpin llank’ananpaq puritan, chaymantataqmi llank’aranku askha wasikunapi. ÑaupaqÑawpaq kausaypinkawsaypin Rimana Wasi karan “ bicameral” nisqa huñunasqa apullikunaqapullikunap llank’asqan. Cámara de Diputados” nisqa hoqhuk apulli t’aqa llank’ayninkuta rimarqanku “[[Universidad de San Marcos]]” nisqa Hatun Yachay Wasipi hinaspataqmi “Cámara de Senadores” nisqa Hatun ApulllikunaApullikuna Rimarqanku mauk'a "[[Inquisición]]” nisqa wasipi
[[Miguel Grau|Miguel Grau Seminario]], suyuqsuyup haylli runa ruwayninmi Rimana Wasipi Apullikuna yachapayananku atiy, paypa kausayninmikawsayninmi llaqtaqllaqtap munasqanman hina ruwayniyoqruwayniyuq karan chaymi Apullikuna ima llak’ayninkupipas chay yuyaypi kanan. Panmi Rimana wasipi Apulli kaspa "llyñita mañakunan” nisqata mana chaypi llank’ananpaq mañakuran ichaqa auqanakuymanawqanakuyman rinanpaqmi.
Rimana WasiqWasip kausayninmikawsayninmi qelqasqaqillqasqa PerùPerú SuyuqSuyup hatun Kamay Pirwakunapi, chayrankun Perú suyuqsuyup Hatun Kamachiqninkuna, hanaqpachapi taytachata yuyarispa hinaspa llaqtatapas llank’ananku, Rimay wasipi kamaq sutita hoqarispahuqarispa, llaqtaqllaqtap kamachiykunata qhawarispapuni hinaspa suyuntinpa sumaq kayninpaq.
Rimana Wasiqpa chaninchaq kayninmi: kamachiy qelqaqillqa ruway. Perú Suyuq Hatun Kamay Pirwan llapan ñankunata rikun allin kamachi ruwakuykuna reqsichinankupaqriqsichinankupaq.
Rimana Wasiq hoqhuk sumaq ruwaynillantaqmi “actos de gobierno” nisqa hatun kamachiqpa imaymana suyuq ruwaykunamanta. Willakuykunata mañaspa chaykunataqa ruwakun, hach'awanqokunataawanqukunata mink’aspa Rimana Wasipi hatun rimaypi suyupaq llank’asqankumanta rimanankupaq hinaspa “Comisiones” nisqakunapipas rimanallakutaqmi llapa qelqaqillqa kamachiykuna qelqaqillqa ruwasqanta rikunankupaq.
Rimana Wasin llapa llaqtaqllaqtap rimayninta rantinkan. Llapa yawarkunata, apu yuyaykunata, kamayoqkamayuq kaykunata, hinaspa makiwan llank’aykunata llaqta munayninman hinapuni.
Rimana wasipi apullikunan ajllasqaakllasqa suyuntinpaq llank’anankupaq, qelqaqillqa kamachiy, rikuy hinaspa rantinkaykunapi llapa llaqtanchispa kausayninkunatakawsayninkunata allin tìkarinantatikarinanta qhawanankupaq, chayraykun mana pipas huchallinmanchu ima rimasqankumantapas ajllasqankumantapasakllasqankumantapas, chaymantapas manan apipachinapi huchallisqa kankumanchu mana Rina Wasi kamachisqanqa. Llaqata runan rimana wasi apullita churanan llaqta kamachiyta chaupichananpaqchawpichananpaq paywan.
Rimana Wasipi apulliq llank’ayninqa hunt’an kanan, ichaqa wayna sipas hatun yachay wasipi yachachiypiqa atinmantaqmi yachachiyta. Rimana Wasipi apulliq ruwayninqa tukuy llaqtaqllaqtap yachananmi, llaqta runaqa apulliq llank’ayninqa reqsinriqsin willana masikuna mast’arisqan raykumast’arisqanrayku.
Khunami, Suyu Rimana Wasi llank’ayninta munan “ midernizarmodernizar sus sistemas” nisqa ruwaykunata astawan , imaymana ruwaykunapi, wasin llut’aykunapi hinaspa llapa llank’ana churaypi. Ruwakumi yuyaywan, sumaq kausaytakawsayta tariyta llank’ayta khunanmanta kallpachaspa, ama qonqaspaqunqaspa llapa qhepaqhipa apullikunaqapullikunap llank’ayninta sumaq llaqta kausaypaqkawsaypaq. ▼
▲Khunami, Suyu Rimana Wasi llank’ayninta munan “ midernizar sus sistemas” nisqa ruwaykunata astawan , imaymana ruwaykunapi, wasin llut’aykunapi hinaspa llapa llank’ana churaypi. Ruwakumi yuyaywan, sumaq kausayta tariyta llank’ayta khunanmanta kallpachaspa, ama qonqaspa llapa qhepa apullikunaq llank’ayninta sumaq llaqta kausaypaq.
==Iñi==
* [[Piruw]]
| 