Tupaq Katari

Hulyan Apasa Nina (Julian Apaza Nina) sutiyuq runaqa, Tupaq Katari nisqapas, (1750 watachá paqarisqa Ayu Ayu llaqtapi, Aruma puruwinsiyapi, 15 ñiqin ayamarq'a killapi 1781 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi) Hanan Piruwpi huk aymara ankalli runas karqan.

Sutintaqa iskay ancha riqsisqa indihina pusaqmantas chaskirqan: Tupaq Amaru iskay ñiqin, Tomas Katari sutiyuq Chayantap kurakanmantapas. Aymara simipitaq katari nisqaqa "amaru" niyta munanmi, chaymanta Tupaq Katari hinallataqmi "Tupaq Amaru" niyta munan.

Manaraq ankallikuspa, sakristan, t'anta ruraqpas karqan.

Tupaq Katariqa 40.000 runayuq awqaqsuyuwan Chuqiyapu llaqtata iskay kutis ch'utirqan 1781 watapi, ichataq ispañul awqaqkunas atiparqan.

Bartolina Sisa sutiyuq warminsi, Gregoria Apasa sutiyuq paninpas maqayninkunapi yanaparqan.

Andres Tupaq Amaruwan iskay kaq kuti Tupaq Katari Chuqiyaputa ch'utirqan, chay kutitaq hap'isqa kaspa. Chaymantas indihina pusaqkunata, panantapas wañuchirqan.

Tupaq Katarip ankalliyninqa lliwmanta aswan hatunsi karqan. Iskaylla watapis ispañulkuna atiparqan.

Wañuchichkaptinku, kaytas nirqan:

"Naya saparukiw jiwyapxitaxa nayxarusti, waranqa, waranqanakaw tukutaw kut'anipxani ..."
“Ñuqallatam wañuchiwachkanku. Waranqa waranqa tukukuspa kutimusaq ...”.

Tupaq Katariwan awqanakuysiqkuna

Marya Lupisa - Uru uru suyuchamanta warmi

Wartulina Sisa