Wasichay
Wasichay nisqaqa wasi, pirqa ruraymanta maki kapchiymi. Pirqakunata wasi qatatapas rurananmi tiyan. Ayllu llaqtakunapiqa kunanraqmi q'iru wasi icha t'uru wasikunata wasichanku, ichhuwan, lukatawan icha huk yurakunawan qatachaspa. Kay pachaqa wamaqyachkaspa, aswan wasikunata sinchiyanawanmi ruranku, qatankunatataq tihakunawan icha aluminyu latawan. Pirqakunataqa pirqaq nisqa runakunam ruran.
Wasichay layakuna Llamk'apuy
Q'iru wasi Llamk'apuy
Q'iru wasitaqa q'irullamanta, k'aspikunawan q'iru p'alltakunawanmi ruranchik.
T'uru wasi Llamk'apuy
T'uru wasitaqa kallmakunamanta rurasqa pirqakunata t'uruchaspa ruranchik, llut'asqa yura pirqamanta.
Champa wasi Llamk'apuy
Champa wasitaqa t'uruwan chapusqa kallmakunamanta rurasqa champakunawan pirqanchik.
Rumi wasi Llamk'apuy
Rumi wasitaqa machina rimi nisqa, takanawan llamk'apusqa rumikunawan pirqanchik. Inkakunaqa rumi wasinkunata mana isku chapusqawanchu, mana t'uruwanchu, mana pirqa llut'anawanchu pirqarqanku, rumilla pirqata ruraspa.
Tika wasi Llamk'apuy
Tika wasitaqa chakisqa t'urumanta rurasqa tikakunawan (aruwi, adubi, adobe) pirqanchik, tikakunata huq'u t'uruwan t'inkispa.
Kusasqa tikawan pirqasqa wasi Llamk'apuy
Kusasqa tikakunataqa isku chapusqawanmi, pirqa llut'anawanmi t'inkispa chay hina wasikunata pirqanchik.
Urmiyunwan pirqasqa wasi Llamk'apuy
Kunan pachapiqa, aswan wasikunatam khillay icha asiru k'aspikunawan urmiyunwan pirqanku.
Wasichaypa nipankuna Llamk'apuy
- Pirqa llut'ana
- Pirqa rumikuna
- Tika (aruwi), t'urullamanta
- Kusasqa tika
- Rumilla pirqa
- Maychina rumi, Wasichana rumi
- Tunu
- Chakakuq
- Punku kirma
- K'ukti
- P'aqchi
- Sayakuq rumi
Wasi rikch'aqkuna Llamk'apuy
- Manqus wasi (yupaychana wasi, qhapana, willka wasi)
- Chuntu wasi (mintu wasi)
- Kathidral
- Haylli k'ukti
- Iglu (Inuyt runakuna)
- Dolmen (Mawk'a Kiltakuna)
Kaypipas qhaway Llamk'apuy
Hawa t'inkikuna Llamk'apuy
- Wasi Ruraymanta. Rimana 2, Kuskanchik Yachasunchik, Qichwa, Yachana 16, p. 61-64, Wasichakuy, p. 63. Perú Suyupi Yachay Kamayuq, Lima 2013.