Waraniyi simi

Waraniyi simi (Avañe'ẽ; kastilla simipi: Guaraní) nisqaqa Waraniyi runakunap rimasqan rimaymi, Parawayipi, uralan Parasilpi, chinchay Arhintinapi, anti Wuliwyapipas.

Avañe'ẽ (Waraniyi simi)
Kaypi rimasqa:	Parawayi, Brasil, Buliwya, Arhintina
Suyukuna:
Rimaqkuna: • Mama rimay: • Hukkuna:	~6.000.000 • ~6.000.000 • mana riqsisqa
Ñiqi:	Mana ñawpaq pachakpurachu
Rimaykunap ayllun:	Tupi rimaykuna   Tupi waraniyi rimaykuna    Waraniyi simi
Tukri simi:
Kay mama llaqtakunapi:	Parawayi, Buliwya
Kaypa kamachisqan:
Tuyrukuna
ISO 639-1	gn
ISO 639-2	grn
ISO 639-3	grn
SIL	Llapa k'iti rimayqa kikin tuyruyuqmi: gnw – Simba gui – Chiriwanu gug – Parawayi gun – Mbya guq – Achiy wayaki kgk – Kaywa nhd – Chiripa pta – Pay tawitira tai – Tapitiy xet – Shita
{{{mapa}}} Maypim Waraniyi simita rimachkanku
Kaytapas qhaway: Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay

Parawayipi yaqa tukuy runakunam waraniyi simita rimanku, mistikunapas.

K'iti rimayninkuna

Waraniyi simip k'iti rimayninkunaqa kaymi: Parawayi waraniyi (gug), Simba waraniyi (Simba - gnw), Chiriwanu waraniyi (Chiriguano - gui), Mbya waraniyi (Mbyá - gun), Achiy wayaki waraniyi (Aché Guayakí - guq), Kaywa waraniyi (Kaiwá - kgk), Chiripa waraniyi (Chiripá - nhd), Pay tawitira waraniyi (Paí tavyterá - pta), Tapitiy waraniyi (Tapieté - tai), Shita waraniyi (Xetá - xet).

Huk rimakuna

Kaymi huk waraniyi rimakuna (Qhichwa simi - Waraniyi simi):

• qhari: kuimba'e, ava; man, homme
• warmi: kuña; woman
• uma: akã; head
• k'aklla: tatypy;cheek
• ñawi: tesa, hesa, esa; eye
• rinri: nambi; ear
• maki: po; hand
• inti: kuarahy, kuarachi; Sun
• killa: jasy; Moon
• yaku: y ; water
• nina: tata, ata, rata; fire
• urqu: yvaty, yvyty, yvytyrusu; mount
• junyjunu: moetata ; trillyon = 10¹²
• p'aqchiy: moataka; to pump
• ñanchana:arakavimae; compass

Hawa t'inkikuna

• ARUSIMIÑEE, Simiqullqa: kastilla simi - aymara simi - waraniyi simi - qhichwa simi

Yupaykuna

• 1 – peteĩ
• 2 – mokõi
• 3 – mbohapy
• 4 – irundy
• 5 – po
• 6 – poteĩ
• 7 – pokõi
• 8 – poapy
• 9 – porundy
• 10 – pa
• 11 – pateĩ
• 12 – pakõi
• 13 – paapy
• 14 – parundy
• 15 – papo
• 16 – papoteĩ
• 17 – papokõi
• 18 – papoapy
• 19 – paporundy
• 20 – mokõipa
• 30 – mbohapypa
• 40 – irundypa
• 50 – popa
• 60 – poteĩpa
• 70 – pokõipa
• 80 – poapypa
• 90 – porundypa
• 100 – sa
• 1000 – su
• 100000 – sua