Kulumbya

República de Colombia
Kulumpiya Ripuwlika

Unancha Wallqanqa
Llaqta qayanqillqa: Libertad y orden
Llaqta taki: Himno Nacional de Colombia
Uma Llaqta  • Runakuna  • Tinkurachina siwikuna	Bogotá 6 778 691 4° 39´ N 74° 3´ O
Aswan hatun llaqta	Bogotá
Tukri simi	Kastilla simi
Kamachiy	Republika
Pulitika
Umalliq Umalliq ranti	Iván Duque Marta Lucía Ramírez
Independencia   Rimarisqa   Definición	Ispañamanta 20 ñiqin anta situwa killapi 1810 watapi 7 ñiqin chakra yapuy killapi 1819
Mama llaqtap hawan  • Llapan hallka k'iti k'anchar  • % yakukuna Saywakuna Chalakuna	Ñiqi: 26º 1 141 748 km² 8,8% 6 004 km 3 208 km
Runakuna  • Llapan  • T'iqisqa kay	Ñiqi: 28º 42 090 502 (2005) 36 hab./km²
Brutu ukhu hayt'uy (BUH) - Llaqta ukhu hayt'uy (LUH)  • Llapan (2006)  • BUH, llapan runap	Ñiqi: 28º   US$ 378 435 millones 8 091 (2006)
HDI -Runa kururay rikuchiq- (2006)	0.790 (70º) – medio
Kañina	Peso colombiano ($) (COP)
Runa llaqtap sutin	kulumbyapa
Pacha suyu  • Ruphay mit'a	UTC-5 UTC-5
Internet tuyru	.co
Karu rimay tuyru	+57
Ankichiy tuyru	HJA-HKZ, 5JA-5KZ
ISO tuyru	170 / COL / CO
Kaypi wankurisqa: CSN, ONU, OEA, CAN, G.3, FLAR, Mercosur

Kulumbya suyup saywitun

Kulunwiya (aswan allin Kulumpiya) (kastilla simipi: Colombia) nisqaqa Urin Awya Yalapi huk Runaq Imaykam. Uma llaqtanqa Bogotá llaqtam. Kulumbiyaqa sapan llaqtam, umalliqniyuq, Qurinaka nisqaniyuqpas. Wichay larumanta Panama llaqtawan, Atlantiku mama qucha llaqtawan tinkuna, inti lluqsiy larumantataq Winisuyla llaqtawan Brasil llaqtawan tinkuna, uray larumantataq Piruw llaqtawan Ikwadur , inti chinkay larumantataq Sanp'a mama quchawan tinkusqa.

Suyu hina hatunkamachiyllana chawanasqa llaqtanchik, hallp'antaq 1 141 748 km² chhikanmi.

Allpa saywachi

Kulumbya llaqtaqa atun riqsisqa llaqtakunaqa kaykunan: Bogotá, Medellín, Cali, Barranquilla chaymanta Cúcuta llaqtawan.

Urqukuna

• Sierra Nevada de Santa Marta (5.775 m)
• Pico Cristóbal Colón (5.775 m)
• Pico Simón Bolívar (5.775 m)
• Galeras urqu
• Nevado del Huila (5.750 m)
• Nevado del Ruiz (5.400 m)
• Puracé
• Nevado del Tolima (5.215 m)
• Santa Isabel (4.965 m)

Quchakuna

• Guatavita qucha
• Tota qucha
• Iguaque qucha

Mayukuna

• Cauca mayu
• Putumayu
• Yapura mayu
• Meta mayu
• Guaviare mayu

Wat'akuna

• San Andrés wat'a
• Providencia wat'a
• Santa Catalina wat'a

Allpa saywachi riqyunkuna nisqa

• Antikuna
• Caribe hatun qucha suyu
• Orinoco mayu sach'a-sach'a suyu
• Amarumayu sach'a-sach'a suyu
• Sanp'a mama qucha suyu
• Wat'akuna

Hatun llaqtakuna

Llaqtakuna (Kulumbiya)
Rang	Llaqta	runakuna			Suyu
		1985	1993	2005
1.	Bogotá	4 176 769	4 931 796	6 763 325	Bogotá / Cundinamarca
2.	Medellín	1 452 392	1 551 160	2 187 356	Antioquia
3.	Cali	1 369 331	1 641 498	2 039 626	Valle del Cauca
4.	Barranquilla	917.486	990.547	1.109.067	Atlántico
5.	Cartagena	513.986	616.231	845.801	Bolívar
6.	Cúcuta	383.584	459.640	566.244	Chinchay Santander
7.	Bucaramanga	351.687	410.065	502.654	Santander
8.	Ibagué	280.638	340.191	465.859	Tolima
9.	Soledad	168.291	236.521	455.029	Atlántico
10.	Soacha	100.691	222.565	393.006	Cundinamarca
11.	Santa Marta	175.687	270.253	384.189	Magdalena
12.	Villavicencio	162.556	219.976	361.058	Meta
13.	Bello	211.203	257.707	359.404	Antioquia
14.	Pereira	241.927	348.023	358.681	Risaralda
15.	Manizales	283.365	303.136	342.620	Caldas
16.	Pasto	203.742	261.368	312.759	Nariño
17.	Neiva	179.908	237.239	295.412	Huila
18.	Valledupar	150.838	202.404	294.731	Cesar
19.	Buenaventura	165.829	194.727	290.457	Valle del Cauca
20.	Montería	162.056	210.297	288.192	Córdoba
21.	Armenia	192.409	216.467	265.020	Quindío
22.	Floridablanca	142.153	187.197	241.685	Santander
23.	Popayán	149.019	169.423	227.840	Cauca
24.	Palmira	181.157	196.213	223.049	Valle del Cauca
25.	Sincelejo	122.484	168.410	218.430	Sucre
26.	Itagüí	139.050	175.626	209.498	Antioquia
27.	Barrancabermeja	141.516	144.769	168.307	Santander
28.	Envigado	87.574	107.402	166.742	Antioquia
29.	Dos Quebradas	97.063	129.572	164.437	Risaralda
30.	Maicao	49.262	80.770	164.011	La Guajira
31.	Tuluá	103.123	125.137	157.512	Valle del Cauca
32.	Tunja	89.164	101.622	145.138	Boyacá
33.	Ríohacha	49.931	77.083	137.224	La Guajira
34.	Florencia	71.305	82.708	120.403	Caquetá
35.	Cartago	95.650	100.946	119.063	Valle del Cauca
36.	Girón	40.255	71.618	117.672	Santander
37.	Apartadó	29.847	56.330	114.840	Antioquia
38.	Quibdó	50.277	65.904	100.113	Chocó

Llaqta pusanapaq rakiy

Kulumbya llaqtapiqa kanmi suyukuna, wamanikuna, 1092 k'itikunapas (municipios).

Kulumbyapi suyukuna

#	Suyu	Uma llaqta	Hallka k'iti kanchar	Runakuna
1	Amarumayu	Leticia	109.665 km²	67.726
2	Antioquia	Medellín	62.869 km²	5.682.276
3	Arauca	Arauca	23.818 km²	232.118
4	Atlántico	Barranquilla	3.388 km²	2.166.156
5	Bolívar	Cartagena	25.978 km²	1.878.993
6	Boyacá	Tunja	23.189 km²	1.255.311
7	Caldas	Manizales	7.888 km²	968.740
8	Caquetá	Florencia	88.965 km²	420.337
9	Casanare	Yopal	44.640 km²	295.353
10	Cauca	Popayán	29.308 km²	1.268.937
11	Cesar	Valledupar	22.905 km²	903.279
12	Chocó	Quibdó	46.530 km²	454.030
13	Córdoba	Montería	25.020 km²	1.467.929
14	Cundinamarca	Bogotá	22.653 km²	2.280.037
15	Guainía	Inírida	72.238 km²	35.230
16	Guaviare	San José del Guaviare	53.460 km²	95.551
17	Huila	Neiva	19.890 km²	1.011.418
18	La Guajira	Riohacha	20.848 km²	681.575
19	Magdalena	Santa Marta	23.188 km²	1.149.917
20	Meta	Villavicencio	85.635 km²	783.168
21	Nariño	San Juan de Pasto	33.268 km²	1.541.956
22	Chinchay Santander	Cúcuta	21.658 km²	1.243.975
23	Putumayu	Mocoa	24.885 km²	310.132
24	Quindío	Armenia	1.845 km²	534.562
25	Risaralda	Pereira	4.140 km²	897.509
26	San Andrés wan Providencia	San Andrés	52 km²	70.554
27	Santander	Bucaramanga	30.537 km²	1.957.789
28	Sucre	Sincelejo	10.917 km²	772.010
29	Tolima	Ibagué	23.562 km²	1.365.342
30	Valle del Cauca	Cali	22.140 km²	4.161.425
31	Vaupés	Mitú	54.135 km²	39.279
32	Vichada	Puerto Carreño	100.242 km²	55.872
	Distritu		Hallka k'iti kanchar	Runakuna
	Bogotá, Distrito Capital		1 587 km²	6 840 116

Waki

Iñiy

• Catedral de las Lajas

Rimaykuna

• Kastilla: 39 000 000 rimaq
• Wayuwu simi 300 000 rimaq
• Nasa simi: 120 000 rimaq
• Embera simi: 50 000 rimaq
• Kichwa (inga kichwa): 28 000 rimaq
• Wahibo simi: 20 000 rimaq
• Awapit simi: 20 000 rimaq
• Wambyanu simi: 15 000 rimaq
• hukkunapas

Rikchakuna

• 

  Simón Bolívar munumintu, Puente de Boyacá, Kulumbya

• 

  Kulumbyapi sallqa pachap riqyunkuna

• 

  Laguna de la Cocha

• 

  Nevado del Ruiz nina urqu, 1985 watapi

• 

  Cauca mayu

• 

  Mapa chunta, Kindiyu suyupi, Kulumbya mama llaqtap sach'an nisqa

• 

  Shakira (takiq)

• 

  Juan Manuel Santos, 59º Kulumbyapa umalliqnin (2010-2018)

• 

  Álvaro Uribe, 58º Kulumbyapa umalliqnin (2002-2010)

• 

  Rafael Orozco Maestre (takiq)

Kaypipas qhaway

• Simón Bolívar
• Antonio Nariño
• Juan Pablo Montoya

Hawa t'inkukuna

• Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Kulumbya.