Iskay chunkantin huchha llika
Iskay chunkantin huchha llika icha Iskay chunkaman iskay chunka miraq chayri patmakuq (kastilla simipi: sistema vigesimal) nisqaqa iskay chunkantin huchharayuq huchha llikam. Mishikupi, Chawpi Awya Yalapi indihina rimaykunam chay huchha llikayuq, ahinataq nawa simi, maya rimaykuna, hukkunapas.
Kay hinam iskay chunkantin huchha llika: huk (1) - (iskay chunka kuti) --> iskay chunka (20) - (iskay chunka kuti) --> tawa pachak (400) - (iskay chunka kuti) --> pusaq waranqa (8.000) - (iskay chunka kuti) --> pachak suqta chunka waranqa (160.000) - (iskay chunka kuti) --> kimsa hunu iskay pachak waranqa (3.200.000) - (iskay chunka kuti) --> Suqta chunka tawayuq hunu (64.000.000) - ...
Rimaykunapi rimakuna
llamk'apuyKay wachuchasqapiqa iskay chunkap huqariyninkunatam rikunki, ima hinam maya simipi, nawa simipipas ninku.
Iskay chunkap huqariyninkuna | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Yupay | Qhichwa simi | Maya simi | Nawa simi | (Klasiku nawatl nisqa) | (Rima saphilla) | Mishika sanancha | |||
1 | Huk | Hun | Se | Ce | Ce | ||||
20 | Iskay chunka | K'áal | Sempouali | Cempohualli (Cempoalli) | Pohualli | ||||
400 | Tawa pachak | Bak | Sentzontli | Centzontli | Tzontli | ||||
8000 | Pusaq waranqa | Pic | Senxikipili | Cenxiquipilli | Xiquipilli | ||||
160.000 | Pachak suqta chunka waranqa | Calab | Sempoualxikipili | Cempohualxiquipilli | Pohualxiquipilli | ||||
3.200.000 | Kimsa hunu iskay pachak waranqa | Kinchil | Sentzonxikipili | Centzonxiquipilli | Tzonxiquipilli | ||||
64.000.000 | Suqta chunka tawayuq hunu | Alau | Sempoualtzonxikipili | Cempohualtzonxiquipilli | Pohualtzonxiquipilli |
Kay wachuchasqapiqa rikunki ima hinam iskay chunkantin huchha llikapi yupanku. Hawa kaq sinrupiqa arabya nisqa chunkantin huchha llikapaq yupa sananchakunam, iskay kaq sinrupitaq maya yupaykunam, kimsa kaq sinrupi maya simipi rimakuna, tawa kaq sinrupi musuq qillqaypi nawa simipi rimakuna, pichqa kaq sinrupitaq klasiku nisqa nawa (nahuatl) simipi rimakunam.
Hukmanta chunkakama (1 - 10) | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 (huk) | 2 (iskay) | 3 (kimsa) | 4 (tawa) | 5 (pichqa) | 6 (suqta) | 7 (qanchis) | 8 (pusaq) | 9 (isqun) | 10 (chunka) |
Hun | Ka'ah | Óox | Kan | Ho' | Wak | Uk | Waxak | Bolon | Lahun |
Se | Ome | Yeyi | Naui | Makuili | Chikuasen | Chikome | Chikueyi | Chiknaui | Majtlaktli |
Ce | Ome | Yei | Nahui | Macuilli | Chicuace | Chicome | Chicuei | Chicnahui | Matlactli |
Chunka hukniyuqmanta iskay chunkakama (11 - 20) | |||||||||
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| |||||||||
Buluk | Lahka'a | Óox lahun | Kan lahun | Ho' lahun | Wak lahun | Uk lahun | Waxak lahun | Bolon lahun | Hun k'áal |
Majtlaktli onse | Majtlaktli omome | Majtlaktli omeyi | Majtlaktli onnaui | Kaxtoli | Kaxtoli onse | Kaxtoli omome | Kaxtoli omeyi | Kaxtoli onnaui | Sempouali |
Matlactli huan ce | Matlactli huan ome | Matlactli huan yei | Matlactli huan nahui | Caxtolli | Caxtolli huan ce | Caxtolli huan ome | Caxtolli huan yei | Caxtolli huan nahui | Cempohualli |
Iskay chunka hukniyuqmanta kimsa chunkakama (11 - 30) | |||||||||
21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hump'éel katak hun k'áal | Ka'ah katak hun k'áal | Óox katak hun k'áal | Kan katak hun k'áal | Ho' katak hun k'áal | Wak katak hun k'áal | Uk katak hun k'áal | Waxak katak hun k'áal | Bolon katak hun k'áal | Lahun katak hun k'áal |
Sempouali onse | Sempouali omome | Sempouali omeyi | Sempouali onnaui | Sempouali ommakuili | Sempouali onchikuasen | Sempouali onchikome | Sempouali onchikueyi | Sempouali onchiknaui | Sempouali ommajtlaktli |
Cempohualli huan ce | Cempohualli huan ome | Cempohualli huan yei | Cempohualli huan nahui | Cempohualli huan macuilli | Cempohualli huan chicuace | Cempohualli huan chicome | Cempohualli huan chicuei | Cempohualli huan chicnahui | Cempohualli huan matlactli |
Kimsa chunka hukniyuqmanta tawa chunkakama (31 - 40) | |||||||||
31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Buluk katak hun k'áal | Lahka'a katak hun k'áal | Óox lahun katak hun k'áal | Kan lahun katak hun k'áal | Ho' lahun katak hun k'áal | Wak lahun katak hun k'áal | Uk lahun katak hun k'áal | Waxak lahun katak hun k'áal | Bolon lahun katak hun k'áal | Ka' k'áal |
Sempouali ommajtlaktli onse | Sempouali ommajtlaktli omome | Sempouali ommajtlaktli omeyi | Sempouali ommajtlaktli onnaui | Sempouali onkaxtoli | Sempouali onkaxtoli onse | Sempouali onkaxtoli omome | Sempouali onkaxtoli omeyi | Sempouali onkaxtoli onnaui | Ompouali |
Cempohualli huan matlactli huan ce | Cempohualli huan matlactli huan ome | Cempohualli huan matlactli huan yei | Cempohualli huan matlactli huan nahui | Cempohualli huan caxtolli | Cempohualli huan caxtolli huan ce | Cempohualli huan caxtolli huan ome | Cempohualli huan caxtolli huan yei | Cempohualli huan caxtolli huan nahui | Ompohualli |
Iskaychunkakuna: iskay chunkamanta iskay pachakkama (20 - 200) | |||||||||
20 | 40 | 60 | 80 | 100 | 120 | 140 | 160 | 180 | 200 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hun k'áal | Ka' k'áal | Óox k'áal | Kan k'áal | Ho' k'áal | Wak k'áal | Uk k'áal | Waxak k'áal | Bolon k'áal | Lahun k'áal |
Sempouali | Ompouali | Yepouali | Naupouali | Makuilpouali | Chikuasempouali | Chikompouali | Chikuepouali | Chiknaupouali | Majtlakpouali |
Cempohualli | Ompohualli | Yeipohualli | Nauhpohualli | Macuilpohualli | Chicuacepohualli | Chicomepohualli | Chicueipohualli | Chicnahuipohualli | Matlacpohualli |
Iskaychunkakuna: iskay pachak iskay chunkayuqmanta tawa pachakkama (220 - 400) | |||||||||
220 | 240 | 260 | 280 | 300 | 320 | 340 | 360 | 380 | 400 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Buluk k'áal | Lahka'a k'áal | Óox lahun k'áal | Kan lahun k'áal | Ho' lahun k'áal | Wak lahun k'áal | Uk lahun k'áal | Waxak lahun k'áal | Bolon lahun k'áal | Hun bak |
Majtlaktli onse pouali | Majtlaktli omome pouali | Majtlaktli omeyi pouali | Majtlaktli onnaui pouali | Kaxtolpouali | Kaxtolli onse pouali | Kaxtolli omome pouali | Kaxtolli omeyi pouali | Kaxtolli onnaui pouali | Sentsontli |
Matlactli huan ce pohualli | Matlactli huan ome pohualli | Matlactli huan yei pohualli | Matlactli huan nahui pohualli | Caxtolpohualli | Caxtolli huan ce pohualli | Caxtolli huan ome pohualli | Caxtolli huan yei pohualli | Caxtolli huan nahui pohualli | Centzontli |