Ariruma Kowii

Ariruma Kowiiqa Jacinto Conejo Maldonadopa sutiyuq runaqa kuynin. Pay runaqa (4 ñiqin chakra yapuy killapi 1961 watapi paqarisqa Utawalu/Otavalo llaqtapi, Ikwadurpi) ikwayurniyuq kichwa rimaypi kastilla simipipas qillqaqmi, harawiqmi, yachachiqmi, pulitiku runapas.

Ariruma Kowii, 2015 watapi.

Kawsaynin

Jacinto Conejo Maldonadoqa Utawalu llaqtapim wiñamurqan. Universidad Central del Ecuador hatun yachaywasipi Ciencias políticas y sociales yachaqarqan. Apuskachaq kichwa runa kayta musyachikuspa musuqta Ariruma Kowii nikuspam sutinchakurqan. Hoy nisqa punchawnintin willay p'anqapi qillqaspa sumaq kichwa harawinkunatam uyanchayta qallarirqan. 1988 watapi Mutsuktsurini nisqa harawiyuq liwrunwan ñawpaq kaq kichwa simillapi qillqamayt'utam uyancharqan.

2007 watapi Rafael Correa sutiyuq umalliqmi Arirumata kamachinaman qayarqan. Chaypi Arirumaqa ayllu runakunap yachayninkunata sinchichanapaqmi llamk'an. Rafael Correata qatispam nirqan, Iskay simi yachaywasikunaqa manam CONAIEllapchu, kamachinapmi paykunata pusanan, nispa. Chaymanta 2010 watapi CONAIEp pusaqninkuna Arirumata aylluruna tantanakuymantam qarqurqan.

Arirumap wawqin Mario Conejo Maldonado sutiyuq 2000 watamanta Utawalu llaktap alkaldinmi kachkan.

Qillqasqankuna

• Ariruma Kowii. Kichwa shutikunamanta shimiyuk panka. Quito: Corp. Ed. Nacional, 1998
• Ariruma Kowii. Estado de la cuestión: de la obra de Guamán Poma de Ayala. La Paz : Carrera de Liter., Fac. de Humanidades y Ciencias de la Educación, UMSA, 1998
• Ariruma Kowii. Tsaitsik: poemas para construir el futuro. Ibarra: Centro de Ed. Culturales de Imbabura, 1993
• Ariruma Kowii. Mutsuctsurini. Quito: Llactamanta Quillcac Tantanacushca, 1988

Kaypipas qhaway

• Qhichwa simi kapchiy

Hawa t'inkikuna

• Ariruma Kowii: Pachaka, Allpa mama ama wañuchun.