Wikipidiya:Allin qillqay
(Ruraq:AlimanRuna/Allin qillqay-manta pusampusqa)
Qhichwa simipi allin qillqay
llamk'apuyKay hinam qillqasunchik:
- Uralan runasimi, Rodolfo Cerrón Palomino-p nisqankama qillqasunchik. QSHKS hina qillqasqakunata #pusapuna nisqawan t'inkimusunchik. Chayraykum ama "o", "e" ("pichqantin hanllalli", pentavocalista nisqap), "sh", "tr" (Chinchaysuyu qhichwap) nisqa sanampakunatachu, ichaqa wamaq (kastilla simimanta) simikunallapitaq qillqasunchik: Simi, Qarquy, Maswa, Sunqu, Siq'i, Utqay, Wachwa, Qanchis, Kanchik, Pusaq (8), Pusaq runa.
- Wamaq kunan pachamanta simikunapaq kastilla simipi rimasqakunatam (teléfono, eléctrica, república) #pusapuna nisqawan musuq qhichwa simipi nisqaman t'inkimusunchik, chaypipas qillqaspa willasunchik.
- Ikwadur, Kulumbyamanta willaq qillqakunataqa Uralan runasimi icha Shukllachishka Kichwa nisqakama qillqasunchik. Chay killkakunapika "sh" killkashunchik, mana "q" nishkata killkashpa: Pusak (8), Pushak runa.
- Kikinpa, propio nisqa sutinkunata huklla simipi qillqasunchik (Tawantinsuyu hukkunawanpas, amapunim Tawantin suyu, Tawantin Suyu hina pantanaypaq): Runasimi (Runasimi nisqa simi), Qhichwa simi (Qhichwa nisqa simi).
Kastilla simimanta chaskisqa simikuna
llamk'apuyKastilla simimanta chaskisqa simikunataqa qhichwa simip allin qillqayhinam qillqanchik.
c/qu ---> k
ce, ci ---> si
z ---> s
e ---> i
o ---> u
v ---> w
au ---> aw
ao ---> aw
ai ---> ay
aba ---> awa
Kay hinatam qillqanchik:
Dios --> Dyus
-ion ---> -yun:
- nación, educación, expedición, comunión, rebelión --->
- nasyun, idukasyun, ikspidisyun, kumunyun, riwilyun
-ía, -ío ---> -iya, -iyu
- porquería, tía, tío --->
- purkiriya, tiya, tiyu
-ia, -io ---> -ya, -yu
- Alemania, Italia, Bolivia, Francia --->
- Alimanya, Italya, Buliwya, Ransiya
br-, dr-, fr-, gr- ---> r-
- brincar, drenaje, francés, griego --->
- rinkay, rinahi, ransis, rigu
Kaypipas qhaway
llamk'apuyHawa t'inkikuna
llamk'apuy- Ima hinataq runasimita allin qillqay
- Samuel Majerhua Castro (2008): La escritura fonémica del quechua ayacuchano. Tesis para optar el grado de magíster. Ayacucho/Quito: Facultad Latinoamericana de Ciencias Sociales (FLACSO)
Qhichwa runakunapaq allin qillqaypi simi qullqakuna
llamk'apuy- Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi (pdf, 8,16 MB)
- Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Ayakuchu Chanka Qichwa Simipi (pdf, 7,98 MB)
- Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Shimichaw (pdf, 8,62 MB)
Allin qillqaypi simi qullqakuna: Qhichwa simi - Huk simikuna
llamk'apuy- Simi taqi Runasimi - Aliman - Inlis - Kastilla simi.
- Iskay simipi yuyayk'ancha (Qhichwa simi - Kastilla simi) (Buliwya, pdf, 4,95 MB)
- ARUSIMIÑEE: Castellano, Aymara, Guaraní, Qhichwa (Buliwya, pdf, 2 MB)