Ruraq:AlimanRuna/Robert Vallejos Valdivia Biol

Achakana llamk'apuy

Achakana, achaqana, phasakana, pitajaya, pitajaña, waraq'u nisqaqa juk laya ulalaqpa sutin, sapin mikhukun.

Achanqara llamk'apuy

Achanqara nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, tiyan ashka layamanta, t'ikan yuraqta, chanta pukatawan ima, jatun, uqharinku phurunranapaq.

Achanqhuy llamk'apuy

Achanqhuy nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, llawar suruyta sayachin.

Achapana llamk'apuy

Achapana, murapapa, muk'ulu nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, puqun papasta.

Acharu llamk'apuy

Acharu, chukurillu, achuqlla, waywash, unchuchukuy: s.(zoo) Q'arachupa.

Achhira llamk'apuy

Achhira nisqaqa juk yaku mallkiqpa sutin, tuquru laqhiyuq, juch'uykunalla chaypa sutin.

Achhumi llamk'apuy

Achhumi nisqaqa juk laya ulala mallkiqpa sutin.

Achililisara llamk'apuy

Achililisara nisqaqa juk laya saraqpa sutin.

Achita llamk'apuy

Achita, kiwicha nisqaqa juk laya kañawaqpa sutin, puqun kinuwa jina, yuraqta, mikhukukun puquynin, puqun pisi chirillaqtaspi.

Achiwaka llamk'apuy

Achiwaka nisqaqa juk laya mallkikunaqpa sutin: inujuqta, qhuraqta, sanawriaqta, waqkunapata ima.

Achiwiti llamk'apuy

Achiwiti nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, puqun q'urutitasta jina chay puquy puka, chaywan mikhunasta llinpichanchiq, tullpunapaqpis kusa.

Achukatuna llamk'apuy

Achukatuna nisqaqa juk laya tunaqpa sutin.

Achuma llamk'apuy

Achuma, achhumi, qasaqsisa, aychaycha, phuqru nisqaqa juk laya ulalaqpa sutin, kinsa runa sayayta wiñan, puquynin mikhukun.

Achuni llamk'apuy

Achuni, sunchu, kuchuchi nisqaqa juk laya k’ita waskuqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, atuqjina chhuqu uya.

Achunisananku llamk'apuy

Achunisananku nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Achupa llamk'apuy

Achupa, kachupa nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, laqhisninpi khishkayuq, ñañuslla.

Achupalla llamk'apuy

Achupalla, ananas, piña nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, puqun murq'u muq'ullata, chaytaq mikhukun, may misk'i mikhunapaq.

Achuqalla llamk'apuy

Achuqalla, achuqlla, acharu, chukurillu, waywash, unchuchukuy: (zoo) Q'arachupa. 2. Ararankha.

Achuqcha llamk'apuy

Achuqcha, q'iwiq'iwi, kaywa, kachu nisqaqa juk laya ch'ipakuq mallkiqpa sutin, chhuquchhuqullata puqun, mikhukun puquynin, kinsa layanmanta tiyan.

Achuqlla llamk'apuy

Achuqlla,acharu, chukurillu, q'arachupa, waywash, unchuchukuy: s.(zoo) Achuqalla.

Ahusqiru llamk'apuy

Ahusqiru; ahus k'aspi, ajusqiru s.(bot) Juk laya jaanpi mallkiqpa sutin Chamanikunaq jallch'achikunanku, kallpa jauwachikunanku.

Ajipa llamk'apuy

Ajipa, ashipa, jikima nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, as misk'iraw, mikhukun.

Ajishway llamk'apuy

Ajishway nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, alwirjamanta aswan jatuchaqta puqun.

Ajuya llamk'apuy

Ajuya nisqaqa juk laya piliq sutin, sayan quchaspi, mayuspi.

Akacha llamk'apuy

Akacha,akakaw, k'ipa: s.(bot) K'ipapapa, chay qallpaspi rikhurin chay.

Akakakaw llamk'apuy

Akakakaw, wakaka nisqaqa juk laya tutapuri p'isquq sutin, uywasmanta llawarninta ch'unqan nin.

Akaru llamk'apuy

Akaru, kusña nisqaqa juk laya p'isquq sutin, akathawispa purin

Akarway llamk'apuy

Akarway, aqharway, thaparanku: s.(zoo) Tutaphawa pilipintuq sutin.

Akasimi llamk'apuy

Akasimi, wich'iqwayu. k'ukiru nisqaqa juk laya p'isquq sutin, yuraqwisa yana p'isqu.

Akatanqa llamk'apuy

Akatanqa,ismaylunku: s.(zoo)Akatinqa.

Akatinqa llamk'apuy

Akatinqa, ismaylunku: s.(zoo)Juk laya juch'iy khuruqpa sutin, akasta tanqayachan.

Akatuwawa llamk'apuy

Akatuwawa nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Akhana llamk'apuy

Akhana nisqaqa juk laya janpi qhuraq sutin.

Akurma llamk'apuy

Akurma.- s.(bot) Juk janpi mallkiqpa sutin, p'isqusimiman rich'akuq, punkisqasta tiyayuchin chay. Kawallu chupa nillankutaq.

Akuwayaqa llamk'apuy

Akuwayaqa, jak'uwayaqa. pituwayaqa nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, puqun muchu q'urutasta jina, chay ukhunpi jak'u tiyan, q'apan pitujin chay mikhukun.

Alamu llamk'apuy

Alamu : s.(bot)(esp) nisqaqa juk jatun sach’aqpa sutin, jatuchachaq laqhiyuq, wiñan may chhikachaqta, q'illuta tiñinapaq uqharinku, chantá k'ullunmanta ruwakun qhisqara k'aspikuna chay.

Allampasu llamk'apuy

Allampasu nisqaqa juk laya janpi aliq sutin, Ikuatur q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Allawsu llamk'apuy

Allawsu, mashua nisqaqa juk laya papayuq aliq sutin.

Alliwapa llamk'apuy

Alliwapa nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, Ikuatur q'uñi jallp'api tiyan.

Allpa amarunk'aspi llamk'apuy

Allpa amarunk'aspi, chay uq janpi mallkiqpa sutin, Ikuatur q'uñi jallp'api tiyan. (Alpa amarun caspi)

Allpaqa llamk'apuy

Allpaqa, allpaka, paqu nisqaqa juk laya uywaq sutin, llamaman rich'akun, astawan wat'a chantaqa millmasapa.

Allqup'anqa llamk'apuy

Allqup'anqa: s.(bot) Q'uñi jallp'a janpi mallkiqpa sutin, Ikuatur q'uñi jallp'api tiyan.

Allqupyantan llamk'apuy

Allqupyantan nisqaqa juk laya lantaa sutin, ñañu yura, chantá juch'iysitusta puqun, yaya puquynin mikhukun.

Alqukhishka llamk'apuy

Alqukhishka: s.(bot) Planta medicinal desinflamante.

Alqukhishka llamk'apuy

Alqukhishka nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, punkisqaspaq kusa.

Alqukhuru llamk'apuy

Alqukhuru, alquru nisqaqa juk laya sikaq sutin, kukata mikhukapun.

Alqulakawiti llamk'apuy

Alqulakawiti: s.(bot)Juk laya lakiwitiq sutin, k'ita , juch'iylla.

Alqullant'a llamk'apuy

Alqullant'a nisqaqa juk janpi qhuraq sutin, t'ikan killmu llinpita, janpi wisananaypaq chay.

Alqupayanta llamk'apuy

Alqupayanta nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, puqun juch'istusllata , chanta yana, mikhukun..

Alqusuyku llamk'apuy

Alqusuyku: s.(bot Juk ashna qhuraq sutin, sunpispi rikhurin, mujun chhulluq chhulluqta.

Ayanki llamk'apuy

Ayanki nisqaqa juk laya challwaq sutin, mamaqhuchallapi tiyan.

Altamachi llamk'apuy

Altamachi nisqaqa juk laya papaqpa sutin.

Altamisa llamk'apuy

Altamisa nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Alunsillu llamk'apuy

Alunsillu s.(bot) nisqaqa juk aliqpa sutin janpi ukhu llawark'utuspaq.

Amajaya llamk'apuy

Amajaya nisqaqa juk laya uqaqpa chanta chay chhuqu papaqpa sutin.

Amankaya llamk'apuy

Amankaya, amanqay: s.(bot) Jamankaya.

Amanqay llamk'apuy

Amanqay, amankaya nisqaqa juk laya qhuraq sutin.

Amapanki llamk'apuy

Amapanki nisqaqa juk laya janpi qhuraa sutin, mayllakuna yakupi kay mallkiwan chaytaq jark'awanchiq tukuy millaymanta..

Amaru llamk'apuy

Amaru nisqaqa juk laya k’ita waskuqpa sutin, alqu chhikan. Chay jatun katariqpa sutin.

Amarukachu llamk'apuy

Amarukachu: s.(bot) Juk laya chay achka t'ikasniyuq mallkiqpa sutin.

Amarukhishka llamk'apuy

Amarukhishka nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin.

Amarunuchu llamk'apuy

Amarunuchu nisqaqa juk laya yunqa janpi mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Amasisa llamk'apuy

Amasisa nisqaqa juk jatun sach’aqpa sutin, mana unaypichu wiñan, janpi waqaynin punkisqaspaq, k'irispaq ima, chantaqa ima ch'uwista ruwanapaqpis.

Amayllu llamk'apuy

Amayllu nisqaqa juk laya chay jatun yana-uqi chhakaqpa sutin.

Amipikira llamk'apuy

Amipikira, lachiwana nisqaqa juk wach'ikuq khuruqpa sutin, misk'ita ruwan ch'akich'akillata t'iqipi chayta nikun.

Anak'aspi llamk'apuy

Anak'aspi: s.(bot) Janpina k'aspi, uq mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Añanku llamk'apuy

Añanku, añayllu, añapira nisqaqa juk laya sik'imiraq sutin.

Anapalla llamk'apuy

Anapalla: s.(zoo)Juk laya jatun ch'uspiq sutin, wakin yuyanku chay wañusqaq nunan kasqanta, rikhurin ayachukuna killapi.

Añas llamk'apuy

Añas, yalus, añaskuti, pishilinqa, añanku, paqlla, añasku, añasiq(k)i s.(zoo) Añathuya.

Añasqiru llamk'apuy

Añasqiru nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Añawaya llamk'apuy

Añawaya nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, khishkararalla, t'ikan q'illuta.

Añawayu llamk'apuy

Añawayu nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, llant'apaq kusa.

Añawayu llamk'apuy

Añawayu nisqaqa juk laya k'ita quwi sutin.

Añaypanku llamk'apuy

Añaypanku, llut'allut'a, muqumuqu nisqaqa juk laya khishkarara mallkiqpa sutin, panpapi k'askasqa, t'ikan pukasta.

Añaypankuru llamk'apuy

Añaypankuru nisqaqa juk laya k’ita waskuqpa sutin, wasanpi khishkasniyuq.

Anchu llamk'apuy

Anchu nisqaqa juk laya chiwiq sutin.

Anchurapa llamk'apuy

Anchurapa nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, laqhisninwan tiñikun q'illuchu llinpita.

Anka llamk'apuy

Anka, paka nisqaqa juk laya p'isquq sutin, aycha mikhu, waq p'isqusta jap'in sillusninwan, chanta katarita juk'uchasta ima.

Ankalay llamk'apuy

Ankalay nisqaqa juk laya jatun p'isquq sutin , wallpa chhikan, jatun chupayuq, uqhu p'isqu ninku.

Ankara llamk'apuy

Ankara nisqaqa juk laya lakawitiq sutin.

Ankillap'anqa llamk'apuy

Ankillap'anqa nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, kitu yunqapi tiyan .

Ankusa llamk'apuy

Ankusa, ankusach'a nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, pichanapaq kusa ch'awqran.

Ankuwanku llamk'apuy

Ankuwanku, llatin nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, janpi k'irisqaspaq.

Ankuwaqsi llamk'apuy

Ankuwaqsi nisqaqa juk laya sik'miraq sutin.

Anpalawa llamk'apuy

Anpalawa, lanpalawa: Juk laya yaku jatun katariqpa sutin.

Anqa llamk'apuy

Anqa, anqas.-(adj.) Chay janaqpachaman rich'akuq llinp'ita nikun chay. Añil.

Antaku llamk'apuy

Antaku nisqaqa juk mallkiqpa sutin, tiñikun kay mallkiwan pukaq'illituta.

Anqara llamk'apuy

Anqara, janq'ara, wanpuru nisqaqa juk laya jatun lakawitiq sutin , may chhikachachaqta wiñan.

Anqas llamk'apuy

Anqas nisqaqa juk tullpuna mallkiqpa sutin, tullpun qhusi llinpita.

Antar llamk'apuy

Antar nisqaqa juk laya jatun sach’aqpa sutin, punallapi tiyan.

Antarupha llamk'apuy

Antarupha nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, chay chinpakuq unquykunapaq kusa.

Antawayrunku llamk'apuy

Antawayrunku nisqaqa juk laya jatun wayrunq'uq sutin.

Antharu llamk'apuy

Antharu, jichin, wanku, waywacha, waywaku nisqaqa juk laya k’ita waskuqpa sutin, sach'asllapi sayan ch'anpa chupita, juch'iylla.

Antianka llamk'apuy

Antianka nisqaqa juk laya aycha mikhu p'isquqpa sutin, ankamanta nisqaqa aswan jatun.

Antiaqchi llamk'apuy

Antiaqchi nisqaqa juk la p'isquq sutin, aqchiman rich'akun, qhaparayachantaq atataw, taw.

Anticha llamk'apuy

Anticha nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Antikutur llamk'apuy

Antikutur nisqaqa juk laya jatun p'isquq sutin, q'uñi jallp'aspi tukuyninkumanta aswan jatun, rich'akun kunturman.

Antiuqa llamk'apuy

Antiuqa nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, uqaman rich'akun.

Añu llamk'apuy

Añu nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, mikhunapaq kusa, uqaman rich'akun.

Añuchi llamk'apuy

Añuchi, allqamari, qharqaña nisqaqa juk laya p'isquqpa sutin, ima wañusqa aychastapis mikhun.

Anunas, chirimuya: s.(bot)(esp) Juk puquq mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, mikhukun puquynin chanta manchay misk'i, q'itayaspa qhuñaman rich'akun. Añawaya.-(s.)Khiskarara mallkiqpa sutin, q'illuta t'ikan chay.

Apanqura(y) llamk'apuy

Apanqura(y), apanti(n) nisqaqa juk laya khuruqpa sutin, mamaqhuchapi tiyan. Phasallalla.

Apasana llamk'apuy

Apasana, runapapa nisqaqa juk laya papaqpa sutin.

Apatara llamk'apuy

Apatara, sipila: s.(zoo)Chulupi.

Apaychaqcha, apaycha llamk'apuy

Apaychaqcha, apaycha nisqaqa juk laya wach'ikuq khuruqpa sutin, phawayachan.

Apaychawayllis llamk'apuy

Apaychawayllis: s.(zoo) Apaychaqcha.

Apharu llamk'apuy

Apharu: s.(bot) Gemelos del choclo.

Apharuma llamk'apuy

Apharuma, apha, apharu nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, k'ita papa, wiñan chaqra ukhuspi.

Apichu llamk'apuy

Apichu, apisu, k(h)umar(a), wayunkha nisqaqa juk laya papayuq mallkiqpa sutin, manchay misk'ita qawin, tiyan q'illu, kulli ima

Apilla llamk'apuy

Apilla: s.(bot) Uqa.

Apinquya llamk'apuy

Apinquya, apinkaya, thinti, luq'usti, muruquya nisqaqa juk laya ch'ipakuq mallkiqpa sutin, t'ikan q'aypa pukitasta, puquntaq murq'u murq'ullata, may misk'i

Apitara llamk'apuy

Apitara, jipijapa nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chuntajina jatuchiq laqhisniyuq, chaymantataq ruwakun chhararas, jipijapa nisqa sutiyuq.

Apiytana llamk'apuy

Apiytana nisqaqa juk laya itapalluq sutin.

Apasankha llamk'apuy

Apasankha: s.(zoo) Phasallalla.

Aputuqtu llamk'apuy

Aputuqtu nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, t'ikan may k'achata pukitasta, asusinaman rich'akun.

Aqarwa(y) llamk'apuy

Aqarwa(y), jaq'arwa nisqaqa juk laya khuruqpa sutin, wallpawallpaman rich'akun. Chay may jatun pilipintuq sutin.

Aqchi llamk'apuy

Aqchi nisqaqa juk laya p'isquq sutin, mamaniman rich'akuq, yuraq wisa yana riqra, aycha mikhu.

Aqchiq llamk'apuy

Aqchiq nisqaqa juk laya k'aspichaki p'isquq sutin.

Aqhaqha llamk'apuy

Aqhaqha nisqaqa juk laya juch'iy mallkiqpa sutin, panpaman k'askasqallata wiñan.

Aqhaqllu llamk'apuy

Aqhaqllu, jaqhaqllu nisqaqa juk laya p'isquq sutin. Q'umir piliq sutin. Juk laya yuthuq sutin.

Aqrawayu llamk'apuy

Aqrawayu, waqra(n)wayu nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, waqra waqralla khishkan.

Aqrawayu llamk'apuy

Aqrawayu, yuruma nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, puquynin manchay misk'i chanta kusa, wakin ninku juq'uriñawi.

Aqta llamk'apuy

Aqta: s.(zoo) Jamak'u.

Aqwa llamk'apuy

Aqwa nisqaqa juk laya uruq sutin, jatun papaqayu punamanta.

Aqwakulla llamk'apuy

Aqwakulla nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Arakacha llamk'apuy

Arakacha, araq, k'ipa nisqaqa juk laya papaqpa sutin..

Arakari llamk'apuy

Arakari: s.(zoo) Tukán.

Arakuru llamk'apuy

Arakuru nisqaqa juk laya jukuqpa sutin.

Aranpichana llamk'apuy

Aranpichana, millu nisqaqa juk laya ichhuqpa sutin, pichanapaq apayachanku.

Araq llamk'apuy

Araq, atuqpapa, k'ipa, arakacha nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, k'ita papa, k'ipa papa.

Araqa llamk'apuy

Araqa, apichu, khumara, nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, k'ita apichu, manan allin misk'ichu.

Ararankha llamk'apuy

Ararankha, aras nisqaqa juk laya khuruqpa sutin, katarimantaq janp'atumantaq rich'akun, chupayuq, rumiuraspi tiyan. Jaq'arwa, qaraywa, shukullukuy, shukullway, karaywa, ukulluku, qutur, achuqalla, sukullukuy, sukulluku, jararankhu.

Arikuma llamk'apuy

Arikuma, arikuna, llaqhun: s.(bot)Yakun. Juk laya mallkiqpa sutin, papamanta aswan jatuchiqta puqun, chawata mikhukun, may ilita.

Arimiña llamk'apuy

Arimiña: s.(bot) Anriswaylla, antiswaylla, anrisuylla.

Ariraña mikilu llamk'apuy

Ariraña mikilu, tuquru, tuquli, yaqu nisqaqa juk laya k’ita waskuqpa sutin, juch'iy jukumari misk'imikhu.

Ariruma llamk'apuy

Ariruma, misuk'a, aruma nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, q'illuta t'ikan may q'aparishaqta, t'ikan kusa tullpunapaq.

Arituma llamk'apuy

Arituma nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, t'ikan anqas llinp'ipi.

Ariwiwi llamk'apuy

Ariwiwi, ullupika, aribibi nisqaqa juk laya uchuqpa sutin, yanaq'umir, machay jaya.

Arkayuyu llamk'apuy

Arkayuyu nisqaqa juk laya q'apaq mallkiqpa sutin, mana wisata punkichinanpaq kusa.

As(h)ipa llamk'apuy

As(h)ipa, ajipa, jikima nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, as misk'iraw, mikhukun, rich'akun apichuman.

Asaput(q) llamk'apuy

Asaput(q) nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, may sumaq q'apaq t'ikayuq.

Asaruma llamk'apuy

Asaruma nisqaqa juk laya papaqpa sutin, jatun papa

Asiru llamk'apuy

Asiru: s.(zoo) (aym.)Juk laya katariqpa sutin, may miyu khaniynin.

Askankuy llamk'apuy

Askankuy, askanquy, mullisika nisqaqa juk laya khuruqpa sutin, millmarara, khishkarara.

Asnachhaka llamk'apuy

Asnachhaka nisqaqa juk laya chhakaqpa sutin, millayta asnan.

Asnapa llamk'apuy

Asnapa: Q'apa mallkikunaqpa sutin, wayk'unaman churakun.

Asuka llamk'apuy

Asuka, q(h)uchapuma, unupuma nisqaqa juk laya k'ita khuruqpa sutin, yakupi sayan, challasta mikhun.

Asyaqwayta llamk'apuy

Asyaqwayta nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, millayta q'apan t'ikan, supay t'ika ninku.

Ata llamk'apuy

Ata nisqaqa juk laya mallkiqpa puquy waqaynin sutin, rumun runasa chaywan tuta k'anchakunku.

Atallpa llamk'apuy

Atallpa, atawallpa: s.(zoo) Wallpa, warmi atallpa, qhari atallpa.

Atamiski llamk'apuy

Atamiski nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, llant'apaq kusa

Atanatan llamk'apuy

Atanatan nisqaqa juk laya khuruqpa sutin, chay lukumu puquyman yaykun.

Ataparay llamk'apuy

Ataparay nisqaqa juk laya k'aylankulaqpa sutin, maychhikachaq chakisniyuq.

At’aqu llamk'apuy

At’aqu: s.(bot) Jat'aqu.

Atarisi llamk'apuy

Atarisi, rak'irak'i, k'umuyuyu, piskulka, phiskulka, luri nisqaqa juk laya lurinkunaq sutin,

Atawallpa llamk'apuy

Atawallpa: s.(zoo) Atallpa.

Atimach'aqwa(y) llamk'apuy

Atimach'aqwa(y) nisqaqa juk laya jatun katariqpa sutin, mana miyuchu khaniynin, imatapis suqsukapun.

Atuq llamk'apuy

Atuq, kakaru nisqaqa juk laya k’ita waskuqpa sutin, aychamikhu, alquman rich'akun, qhichimchu.

Atuqatuq llamk'apuy

Atuq atuq, sirasira: s.(zoo) Atuqsillu.

Atuqchupa llamk'apuy

Atuqchupa nisqaqa juk laya k'ita mallkiqpa sutin, ch'iki ayllumanta.

Atuqchuqllu llamk'apuy

Atuqchuqllu nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, warmikuna chaywan chuqchankuta mayllakunku.

Atuqkullkucha llamk'apuy

Atuqkullkucha nisqaqa juk laya p'isquq sutin, waqan jujuy nispa.

Atuqparakachan llamk'apuy

Atuqparakachan nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin,

Atuqsara llamk'apuy

Atuqsara nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, sarajina chuqlluyuq, t'aqsakunku phusuqunwan.

Atuqsillu llamk'apuy

Atuqsillu, sirasira: s.(zoo)Atuqatq. Alacrán.

Atuqullukun llamk'apuy

Atuqullukun nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, k'ita ulluku, papalisa.

Atuqwiru llamk'apuy

Atuqwiru, wantuwantu nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin.

Ausima llamk'apuy

Ausima nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Awaji llamk'apuy

Awaji: s.(bot) Mallki puquynin ima.

Awaku llamk'apuy

Awaku, awakuyamur nisqaqa juk laya mamaqucha challwaq sutin.

Awankana llamk'apuy

Awankana: s.(zoo) Un laya puna ankaq sutin, as juch'iylla.

Awankanamallku llamk'apuy

Awankanamallku: s.(zoo) Anka irpa, uña anka.

Awankay llamk'apuy

Awankay, abankay: s.(zoo) Qhapaq anka, aswan jatun tukuy ankakunamanta.

Awaqholla llamk'apuy

Awaqholla, jawaqhulla nisqaqa juk laya ulalaqpa sutin.

Awaqpaya llamk'apuy

Awaqpaya nisqaqa juk laya p'isquq sutin, waqan awaqpaya, awaqpaya nisma.

Awara llamk'apuy

Awara, awarasu, anta nisqaqa juk laya k’ita waskuqpa sutin, khishkararalla, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Awaranku llamk'apuy

Awaranku, awarunku, achupalla: s.(bot) Piña.

Awaranku llamk'apuy

Awaranku, qayara nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, ch'aki jallp'asllapi tiyan

Awarmantu llamk'apuy

Awarmantu, kapulí, awaymantu nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, puquynin miyo wisa khuruspaq.

Awarqallitu llamk'apuy

Awarqallitu nisqaqa juk laya qhuraq sutin, t'ikan mayt'usqita jina wasaman.

Awaru llamk'apuy

Awaru nisqaqa juk laya k'usilluq sutin, mana ancha jatunchu.

Awarunku llamk'apuy

Awarunku, jawaqulla, awaranku :s.(bot) nisqaqa juk jatuchachaq ulalaqpa sutin, khishkasninmanta llawri ruwakun.

Awaymantu llamk'apuy

Awaymantu, kapuli: s.(bot) Awarmantu.

Ayach'uspi llamk'apuy

Ayach'uspi, chiririnkha nisqaqa juk laya q'umir ch'uspiq sutin, aychaman suwi churan.

Ayachillchi llamk'apuy

Ayachillchi nisqaqa juk laya asna qhuraq sutin.

Ayalachiwana llamk'apuy

Ayalachiwana: s.(zoo) Juk laya wach'ikuq khuruqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Ayamuña llamk'apuy

Ayamuña nisqaqa juk laya k'ita muñaq sutin.

Ayanki llamk'apuy

Ayanki nisqaqa juk laya challwaq sutin, mamaquchallapi tiyan.

Ayapana llamk'apuy

Ayapana nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, may junp'ichikun.

Ayaphuqllana llamk'apuy

Ayaphuqllana nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Ayaqamat'ira llamk'apuy

Ayaqamat'ira nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, q'illu t'ika ariruma.

Ayaqhura llamk'apuy

Ayaqhura nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, millayta asnan.

Ayara llamk'apuy

Ayara, ajara: s.(bot) K'ita

Ayaspakiru llamk'apuy

Ayaspakiru nisqaqa juk laya saraqpa sutin, chay chuki rumaman rich'akuq.

Ayat'uqpi llamk'apuy

Ayat'uqpi, tuqti nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Ayatunpis llamk'apuy

Ayatunpis nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Ayawantu llamk'apuy

Ayawantu nisqaqa juk laya khuruqpa sutin, ayapanpaspi sayan, ima wañusqatapis apakapun.

Ayawaskha llamk'apuy

Ayawaskha, qhushqa nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, yakun uma muyuchikun, chanta pawichikun.

Ayawi llamk'apuy

Ayawi, t(')utura, matara nisqaqa juk laya yaku mallkiqpa sutin.

Ayllinku llamk'apuy

Ayllinku, maqunqu, mak'unku, maqunqu, mak'unku, chay papaqpa mak'unkuranta nukun.

Ayna llamk'apuy

Ayna, inkill: s.(bot) T'ika, t'ikaypi.

Ayranpu llamk'apuy

Ayranpu nisqaqa juk laya ulalaqpa sutin, manchay khishkararalla, tunas puquynin pukitas, tullpunapaq uqhariqkanku, mikhunata, aqhata, chhullunkata ima, janpi wawa phaskupaq.

Ayranpuqura llamk'apuy

Ayranpuqura nisqaqa juk laya k'ita mallkiqpa sutin, janpi, ch'upusta puquchin.

Aysuma llamk'apuy

Aysuma nisqaqa juk laya yanaq'illu saraqpa sutin, ch'aqipaq kusa.

Aytaqupa llamk'apuy

Aytaqupa nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, janpi laqhisnin.

Ayupay llamk'apuy

Ayupay nisqaqa juk laya yaku mallkiqpa sutin, mayuspi, quchaspi, larq'aspi ima tiyan.

Ayusiru llamk'apuy

Ayusiru, ajuschiru, ajuswaska nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin tiyan ukhu jallp'aspi chay. Ajos chiro. Ahus, ajus: s.(bot) Juk laya jallp'a ukhupi puquq mallkiqpa sutin wayk'unaman churanku, chantaq janpi ima unquypaqpis.

]] ==

B llamk'apuy

B

Bagrik'aspi llamk'apuy

Bagrik'aspi nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, Ikuatur q'uñi jallp'allapi tiyan.

Balsamuqara llamk'apuy

Balsamuqara, walsamuqara: s.(bo) Juk laya janpi mallkiqpa sutin, qaran k'irispaq, k'ajapaq, chantaqa chay wisanchiqpi khurusta wanchinapaq kusa chay.

Barbasku llamk'apuy

Barbasku: s.(bo) Juk laya mallkiqpa sutin, mujunwan challwakun, challwanapaq yakuman qhalliykuna mujunta chaywan challwas macharanku jap'inapaqpacha chay.

Billakuk'aspi llamk'apuy

Billakuk'aspi: s.(bot)Juk janpi mallkiqpa sutin q'uñi jallp'asllapi tiyan. Bellaco caspi; especie de planta medicinal de la selva

Bitutiwaska llamk'apuy

Bitutiwaska, pitutiwaska: s.(bot)Juk mallkiqpa sutin.

]] ==

CH llamk'apuy

CH

Chachakuma(u) llamk'apuy

Chachakuma(u) nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, juq'ujallp'aspi wiñan, janpi, chanta tullpunapaq kusa. Armapaq kusa k'ullun, pukaraw, t'ikan ashkapi yuraqpata.

Chachali llamk'apuy

Chachali nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Chachama llamk'apuy

Chachama nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, ch'aki jallp'aspi tiyan.

Chachanku llamk'apuy

Chachanku nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, guitarrilla.

Chachapiya llamk'apuy

Chachapiya nisqaqa juk laya uqaqpa sutin.

Chakami llamk'apuy

Chakami nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, wallpamanta aswan jatun.

Chakap'aki llamk'apuy

Chakap'aki nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, mansanilla ayllumanta.

Chakill llamk'apuy

Chakill nisqaqa juk laya yaku mallkiqpa sutin, laqhisnin juch'istus.

Chalchal llamk'apuy

Chalchal nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, puquynin pukitas, chanta mikhukun.

Chalchaliru llamk'apuy

Chalchaliru nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, chiwaluman rich'akun, chalchal puquyta mikhun.

Challchallka llamk'apuy

Challchallka: s.(zoo) Ch'allchaku.

Challip'anqa llamk'apuy

Challip'anqa nisqaqa juk mallkiqpa sutin, Ikuatur q'uñi jallp'allapi tiyan.

Challku llamk'apuy

Challku: s.(bot) Ch'ullku

Challwa llamk'apuy

Challwa: s.(zoo) Tukuy challwakunata jina nikun.

Chamalu llamk'apuy

Chamalu nisqaqa juk laya papaqpa sutin.

Chaman(a) llamk'apuy

Chaman(a) nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, tukuypaq uqharinku, muqunanaypaq janpi.

Chamik(s)u llamk'apuy

Chamik(s)u: s. s.(bot) Juk laya mallkiqpa sutin, mayuspi manchay larq'akantuspi tiyan mujun miyu, wanchikun.

Chankana llamk'apuy

Chankana, tichankana, chukiqayara, ichhuqhata nisqaqa juk laya taun qayaraq sutin, maychhikachaqta wiñan chuchiwan t'ikananpaq, chuqchanmanta ruwakun pita.

Chankaruma llamk'apuy

Chankaruma, chankas nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Chankas llamk'apuy

Chankas: s.(bot) Chankaruma

Chankil llamk'apuy

Chankil nisqaqa juk laya yaku mallkiqpa sutin, uqmanta iskay marq'akama wiñan. Uwakuna mikhunku.

Chanpuru llamk'apuy

Chanpuru nisqaqa juk laya puquq sach’aqpa sutin.

Chanqu llamk'apuy

Chanqu nisqaqa juk juch'iy yakumallkiqpa sutin, quchaspi, larq'aspi tiyan.

Chanrara llamk'apuy

Chanrara nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, puquynin chhallchhall nin.

Chapi llamk'apuy

Chapi nisqaqa juk tiñina mallkiqpa sutin, pintan pukaq'illituta.

Chapulla llamk'apuy

Chapulla nisqaqa juk laya pilipintuq sutin.

Chaqallka llamk'apuy

Chaqallka: s.(bot) Dícese de cualquier planta leguminosa.

Chaqallu llamk'apuy

Chaqallu, chhakallu: s.(bot) Nikun chay ima puquypa chhullchunta; jaawaspata, thaquata, alwirjaqta ima

Chaqruku llamk'apuy

Chaqruku nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, janpi chirichinpasqapaq, muqutullunanaypaq chantaqa sulluchiq mallki.

Chaqruna llamk'apuy

Chaqruna, samiruka, amiruk, pishikawa. batsikawa nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, yunqapi tiyan, ayawaskawan ima t'inpuchisqa waliq nanayta mana tarinapaq.

Chaqrup'anqa llamk'apuy

Chaqrup'anqa nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Chaquq llamk'apuy

Chaquq, chakuq nisqaqa juk laya sik’imiraqpasutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, kawsay jawch'aq sik'imira, wasista llinphuchan tukuy millay khurusmanta, uqllata llunp'iyunku wasimanqa.

Chara llamk'apuy

Chara, suri nisqaqa juk laya jatun p’isquqpa sutin, mana phawanchu, juch'iy chupayuq. Istalla, ch'uspa

Charana llamk'apuy

Charana nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, tiyan chhankararaspi, pukaraw p'isqu.

Charapa llamk'apuy

Charapa, qarapa nisqaqa juk laya juch'iy waluqta manchay charapuqta sutin.

Charapap'anqa llamk'apuy

Charapap'anqa nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, Ikuatur yunqallapi tiyan chay.

Charapu llamk'apuy

Charapu nisqaqa juk laya kariy waluqta manchay charaputa, mamaquchallapi tiyan.

Charara llamk'apuy

Charara, kinsak'uchu nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, q'uñi ukhu, unqusqa warmista sulluchin uqyaqtinku, q'umirta tiñinapaq kusa, kinsa katiyuq.

Charata llamk'apuy

Charata, qhillawallpa nisqaqa juk laya k'itawallpaq sutin, tiyan iskay layamanta, uqnin yakupikawsan

Charku llamk'apuy

Charku nisqaqa juk laya aychamikhu p’isquqpa sutin, juch'iylla mamaniman.

Charu llamk'apuy

Charu nisqaqa juk laya suqus mallkiqpa sutin, chaymanta ruwanku kanastasta, ñaqch'asta, waqkunata ima.

Chaska llamk'apuy

Chaska: s.(bot) Wayra t'ika.

Chawar llamk'apuy

Chawar, ch'awara nisqaqa juk mallkiqpa sutin, qayaraman rich'asqa, tíkan q'illuta chawpinmanta lluqsimuspa.

Chawatak'aspi llamk'apuy

Chawatak'aspi nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, yunqallapi tiyan, wiñan 10 runa sayayta.

Chawchakapuli llamk'apuy

Chawchakapuli, kapur(l)i nisqaqa juk laya pupuypaq sutin, sirisaman rich'akuq. Chawicha, k'uysillu, chawcha nisqaqa juk laya papaqpa sutin, k'uyuk'uta puqun chantaqa mana unaypichu.

Chawpaw llamk'apuy

Chawpaw nisqaqa juk laya wapharaqpa sutin, urqusllapi tiyan, q'illuch'iqchi.

Chawqa llamk'apuy

Chawqa nisqaqa juk laya sani p’isquqpa sutin, phichitankamanta aswan jatun.

Chawqarumi(u) llamk'apuy

Chawqarumi(u) nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, q'illuta t'ikan, tiyan yanpataspi, manchay mayuspi, q'illituta t'ikan. 2 s.(zoo) Ch'añu p'isqua sutin, yanaq'illitu, manchay ch'aqwan.

Chayñapallar llamk'apuy

Chayñapallar nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin,

Chaynu llamk'apuy

Chaynu: s.(zoo) Ch'añu.

Chichiñi llamk'apuy

Chichiñi, ispi, chhichi nisqaqa juk laya juch'iy challwaq sutin, misk'i yakuspi tiyan.

Chichira llamk'apuy

Chichira nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Chichiri llamk'apuy

Chichiri nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Chiiq, chikurupiripiri llamk'apuy

Chiiq, chikurupiripiri nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, Ikuatur yunqapi tiyan.

Chiiq llamk'apuy

Chiiq nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Chikama llamk'apuy

Chikama nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Chiki llamk'apuy

Chiki, challchaku, k'alla nisqaqa juk laya juch'iy urituqpa sutin, q'ichichiman rich'akuq.

Chikuri llamk'apuy

Chikuri, chukuri, achuqlla: s.(zoo) Q'arachupa.

Chili llamk'apuy

Chil(l)i nisqaqa juk laya uchuqpa sutin, manchay jaya, q'uñi jallp'aspi uq laya chuntatasina nikun tiyan. 2. s.(zoo) Juk laya misk'i yakupi kawsaq challwaq sutin.

Chila llamk'apuy

Chila, tisila s.(bot) Juk laya sach’aqpa sutin, tiyan yunqallapi, janpi chanta llant'apaq kusa.

Chila llamk'apuy

Chila nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, waqaynin puinkisqasta tiyayuchin.

Chilalu llamk'apuy

Chilalu nisqaqa juk laya misk'i ruwaq khuruqpa, t'una wayrunku (Awija).

Chili llamk'apuy

Chili: s.(bot) yarina; Juk laya chuntaqpa sutin.

Chilichili llamk'apuy

Chilichili nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, alqualquman rich'akun, janpi simi phaskupaq.

Chilihak'u llamk'apuy

Chilihak'u: s.(bot) Q'illut'ika mallki.

Chilikuku llamk'apuy

Chilikuku nisqaqa juk laya chuntaqpa sutin, chaqalluspi puqun, mikhuna puquyninqa.

Chilikuti llamk'apuy

Chilikuti, sirpa: s.(zoo) Sirp'ita.

Chilina llamk'apuy

Chilina, laranja nisqaqa juk laya misk'i puquq mallkiqpa sutin, q'uñijallp'asllapi tiyan, qurimurq'usta jina q'illiyan.

Chilipi llamk'apuy

Chilipi nisqaqa juk laya suqus mallkiqpa sutin.

Chiliqchi llamk'apuy

Chiliqchi, kuñuri, saypilli nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, pukasta t'ikan, chaqallupi mujun, laqhisninpi, kurkunpi khishkasniyuq. 2. s.(zoo) Juk laya p’isquqpa sutin, ch'añuman rich'akuq chilliq, chilliq nispa waqan.

Chiliqris llamk'apuy

Chiliqris nisqaqa juk laya urpitu, yana uma urituqpa sutin.

Chillchill(ay) llamk'apuy

Chillchill(ay) nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, q'illuta t'ikan, puqun ruqhitusta, mujuntaq chhallallaq nin. Mikhunaman churanapaq kusa kilkiña jina.

Chilli llamk'apuy

Chilli nisqaqa juk laya chuntaqpa sutin, puquynin mikhukun, chanta kaymanta ruwakun pichana, waq ruwaykuna ima.

Chillina llamk'apuy

Chillina, tuqtun, ñuqtu(n) nisqaqa juk laya chuwiq sutin.

Chillpi llamk'apuy

Chillpi, chilpi nisqaqa juk laya ch'awqraq sutin.

Chilltuchilltu llamk'apuy

Chilltuchilltu, k'itatumati nisqaqa juk laya khishkarara mallkiqpa sutin.

Chillwar llamk'apuy

Chillwar nisqaqa juk laya puna junina.

Chillwi llamk'apuy

Chillwi, chiwchi, chiwlli: s.(zoo) Wallpa irpa, p'isqu irpa. Imaq irpasnillantapis nikun.

Chilqu llamk'apuy

Chilqu nisqaqa juk laya ararankhaqpa sutin.

Chilwakan llamk'apuy

Chilwakan nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin,.

Chima llamk'apuy

Chima nisqaqa juk laya chuntakunaq sutin, ninapukata puqun, mujun t'uqluman rich'akun.

Chimillu llamk'apuy

Chimillu nisqaqa juk laya papaqpa sutin.

Chimillu llamk'apuy

Chimillu nisqaqa juk laya papaqpa sutin.

Chimpalu llamk'apuy

Chimpalu nisqaqa juk laya tumatiq sutin. Chímbalo.

Chimpiyuq llamk'apuy

Chimpiyuq nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, Ikuaturllapi tiyan. (Tizimbiyuq)

China hawaq'ullay llamk'apuy

China hawaq'ullay nisqaqa juk laya ulalaqpa sutin, t'ikan yuraqpata, q'illu khishka, yakuta jap'inapaq waliq..

Chinakalistu llamk'apuy

Chinakalistu: s.(bot). Chay puka kalistuq sutin.

Chinakhuchi llamk'apuy

Chinakhuchi: s. Nikun chay wachaq khuchita.

Chinamulli llamk'apuy

Chinamulli nisqaqa juk laya mulliq sutin, ñañusllata wiñan nitaq jatuchaqtachuchantaqa mana puqunchu.

Chinapaya llamk'apuy

Chinapaya nisqaqa juk laya puna mallkiqpa sutin, janpi wisananaypaq, chanta wisakhuruspaq, q'illuta t'ikan.

Chinasutuma llamk'apuy

Chinasutuma nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin. Juch'iy sikusikuta nikun.

Chinatarku llamk'apuy

Chinatarku: s.(bot) Chinitarku.

Chinat'ula llamk'apuy

Chinat'ula nisqaqa juk laya t'ulaq sutin.

Chinchanku llamk'apuy

Chinchanku nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, laqhisninwan tiñikun q'illuta. Chinchanko.

Chinchap'anqa llamk'apuy

Chinchap'anqa nisqaqa juk juch'iy sach’aqpa sutin, ruwakun kurkunmanta waqtiras wasipaq, puquynin mikhuna, chantaqa challwanapaq uqharinku. Chincha panga.

Chinchay llamk'apuy

Chinchay nisqaqa juk laya k’ita waskuqpa sutin, juch'iylla, rich'akun jawarman.

Chinchi llamk'apuy

Chinchi nisqaqa juk laya juch'iy uchuqpa sutin, manchay jaya.

Chinchi llamk'apuy

Chinchi: s.(zoo)(esp) Juk laya llawarch'unqa khuruqpa sutin.

Chinchilkuma llamk'apuy

Chinchilkuma, chinchirkuma nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, ch'iñi laqhi chantaqa t'ika pukauchituta; janpi sunqunanaypaq.

Chinchilla llamk'apuy

Chinchilla nisqaqa juk laya k’ita waskuqpa sutin, anqulaman rich'akuq, aswan juch'iy, qaqasllapi sayan, qaranta, aychanta manchay mask'anku.

Chinchillkuma llamk'apuy

Chinchillkuma, chinchirkuma, wayarkuma: s.(bot) Arbustito de la familia de las compuestas, asteráceas, de flor amarilla, la cual tiene propiedades medicinales para enfermedades del corazón y cólicos y también contra la tos. La flor se usa también para plumajes.

Chinchiluqutu llamk'apuy

Chinchiluqutu, chinchiuchu, kitun, ulupika nisqaqa juk laya luqtuq sutin, juch'istusllata puqun.

Chinchimani llamk'apuy

Chinchimani nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, gunurriya unquypaq janpi.

Chinchipallaq llamk'apuy

Chinchipallaq nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, chinchita mikhun, jatun chhutuyuq.

Chinchipallaq llamk'apuy

Chinchipallaq nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, chhikan chhutuyuq.

Chinchipila llamk'apuy

Chinchipila: s.(zoo)(p.esp) Chinchi irpata nikun, manchayqa winchuka irpata.

Chinchiputu llamk'apuy

Chinchiputu: s.(zoo)(p.esp) Juk juch'iy k'usilluq sutin.

Chinchirk(q)uma llamk'apuy

Chinchirk(q)uma,

Chinchirwayta llamk'apuy

Chinchirwayta, kantuta nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, pukitasta t'ikan, janpi wayrapaq.

Chinchiuchu llamk'apuy

Chinchiuchu, kitun, ulupika: s.(bot) Chinchiluqutu.

Chinchullqallu llamk'apuy

Chinchullqallu nisqaqa juk laya ch'iki khuruqpa sutin, uywasman yaykuspa ukhunkuman wañurachin.

Chinchuna llamk'apuy

Chinchuna nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, k'ajapaq kusa.

Chiñi llamk'apuy

Chiñi, masu, chhiñi nisqaqa juk laya phawaq khuruqpa sutin, tutalla purin, juk'uchaman rich'akuq khuru.

Chini llamk'apuy

Chini: s.(bot) Nikun chay uq laya itapalluta, janpi chay llawar sumaq purinanpaq.

Chinika llamk'apuy

Chinika nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, qaranmanta p'achata purun runas ruwanku.

Chinikuru llamk'apuy

Chinikuru, pajup'anqa nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, llullu laqhisnin janpi chinpakuq khuru unquykunapaq.

Chinikuru llamk'apuy

Chinikuru: s.(zoo) Nikun chay uq laya khishkayuq philurara sikasikata.

Chinini llamk'apuy

Chinini nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, chirimuyaman rich'akun.

Chinitarku llamk'apuy

Chinitarku,chinatarku nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin.

Chink(u)iru llamk'apuy

Chink(u)iru, phichitanka, paria nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, ch'ulituyuq jina umanpi, phinkiyachaspa purin.

Chinkakuq llamk'apuy

Chinkakuq: s.(zoo) K'ita. Chinku nisqaqa juk laya chuntaqpa sutin. Chingo.

Chinparani llamk'apuy

Chinparani nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Chinuqa llamk'apuy

Chinuqa nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, urquspi wiñan, chaymata pitasta ruwanku. Chinwa, itana, isanqa, itapallu nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, laqhisninpi millma khishkayuq, t'uqpiqtinchiq manchay siqsichikun, tiyan iskay laya: urqu itaapallu, panpa itapallu.

Chinwa llamk'apuy

Chinwa nisqaqa juk laya challwaq sutin, ch'iñi challwa.

Chipchi llamk'apuy

Chipchi nisqaqa juk laya lakayuq sutin.

Chipchi llamk'apuy

Chipchi, chipi, chiwchi: s.(zoo) Chillwi, wallpa irpa jinata nikun.

Chipi llamk'apuy

Chipi: s.(zoo) K'usillu. Juk laya k'ita khuruqpa sutin, sach'api sayan, alquman rich'akuq.

Chipka llamk'apuy

Chipka nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin wiñan warawarallata.

Chipsa llamk'apuy

Chipsa: s.(zoo) Irpa.

Chipu llamk'apuy

Chipu, ch'ipu, sipu, k'usu, t'isikira nisqaqa juk laya khuruqpa sutin.

Chiqchinpa(y) llamk'apuy

Chiqchinpa(y), suyku, wakataya, chiqchipa nisqaqa juk laya q'apacha mallkiqpa sutin, llaqwaman, manchay waq mikhunamanpis churakun q'aparichinanpaq.

Chiqla llamk'apuy

Chiqla nisqaqa juk laya suqus mallkiqpa sutin, kañanmanta yakuta urqhunku alquq sinqanman jawinankupaq, alqu astawan sinqayuq kananpaq

Chiqlayu llamk'apuy

Chiqlayu, chiwchi nisqaqa juk laya ch'ullaruntuyuq uywakunaq sutin. 2 s.(bot) ) Juk laya mallkiqpa sutin.

Chiqlli(n) llamk'apuy

Chiqlli(n), ch'iqlli, q'irqi, chay ima mallkipis ijimun wiñananpaq chayta nikun.

Chiqmu llamk'apuy

Chiqmu, layu: s.(bot) ) Juk laya mallkiqpa sutin, puka ch'ukuch'uku.

Chiqmu llamk'apuy

Chiqmu: Juk laya mallkiqpa sutin, panpapi last'akun, manchay sinchi sapiyuq.

Chiqra llamk'apuy

Chiqra: s.(bot) ) Juk laya yaku mallkiqpa sutin, t'ikan yuraqpata manchay q'illuta.

Chiqri llamk'apuy

Chiqri: s.(zoo) Wallpawallpa uña t'uqyasqata nikun.

Chiqsa llamk'apuy

Chiqsa: s.(zoo) Ch'usiqa.

Chiqta llamk'apuy

Chiqta nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, tiyan jaqay Ikuatur yunqapi, puquynin mikhukun.

Chiqyaq waqta llamk'apuy

Chiqyaq waqta nisqaqa juk laya q'umir wasa katariqpa sutin.

Chiqyaqqara llamk'apuy

Chiqyaqqara nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, manchay q'umirllata wiñan, tiyan punallapi.

Chira llamk'apuy

Chira: s.(bot) Luqutu, uchu manchay waq mallkikunaqpa mujunta jina nikun

Chira llamk'apuy

Chira: s.(zoo) Luqutuqta, uchuqta, ulupikaqta manchay waq mallkiqpa mujitunta nikun.

Chirakruyuyu llamk'apuy

Chirakruyuyu nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Chiraq llamk'apuy

Chiraq nisqaqa juk laya ñañuchaki p’isquqpa sutin.

Chiraqru llamk'apuy

Chiraqru, chiraqyu, chiraqruyuyu, saqarara, kariqlla: s.(bot) Llantin. ) Juk laya janpi mallkiqpa sutin, p'isqusimiman rich'akun.

Chirik'aspi chaqruku llamk'apuy

Chirik'aspi chaqruku nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin manchay q'uñi nin chayarayku sulluchikuq nin, chanta janpi punkisqaspaq.

Chirik'aspi llamk'apuy

Chirik'aspi nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, Ikuwatur suyullapi tiyan, janpi k'ajapaq, chantaqa wak'asman jaywanapaq.

Chirimaway llamk'apuy

Chirimaway, piña nisqaqa juk q'uñi jallp'a mallki, wiñan qayarajina, chantaqa puqun jatuchiq murq'usta q'illu ukhun manchay misk'i mikhunapaq.

Chirimulli llamk'apuy

Chirimulli nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, laqhisnin janpi allinta yaku jisp'ayta jispa'napaq, k'ullunpi khishkasniyuq. Sumaq k'ullun armapaq.

Chirimulli llamk'apuy

Chirimulli nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin ch'anpasta wiñan chantaqa khiskararalla. Mana puquq mulliq sutin.

Chirimuya(u) llamk'apuy

Chirimuya(u), chirimuyasach'a, muya nisqaqa juk laya puquq sach’aqpa sutin, may misk'i mikhunapaq.

Chirimuyu(a) llamk'apuy

Chirimuyu(a): s.(bot) Anunas. Juk laya mikhuna puquy sach’aqpa sutin, manchay misk'i puquyninqa.

Chiriqsananku llamk'apuy

Chiriqsananku: s.(bot)(p.esp) Juk janpi mallkita nikun, sulluchikuq chantaqa janpi muqutullu nanaypaq, Chirichakusqaspaqima, chirguayusa.

Chiriri(ri)nkha llamk'apuy

Chiriri(ri)nkha: s.(zoo) Ayach'uspi. Pi wañunanta yachan.

Chiririnkha(qa) llamk'apuy

Chiririnkha(qa): s.(zoo) Chay aychaman khuruyun uq q'umir ch'uspi chaypaq sutin.

Chirisana llamk'apuy

Chirisana, qarqar nisqaqa juk laya tuta p’isquqpa sutin, tutan willawanchiq sut'iyamunanta.

Chirisiki llamk'apuy

Chirisiki: s.(bot) ) Juk laya qhuraq sutin, sapin mikhukun.

Chiriwana llamk'apuy

Chiriwana: s.(bot) ) Juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Chiriwayusa llamk'apuy

Chiriwayusa nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, muqutullu nanaypaq janpi.

Chispu llamk'apuy

Chispu nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, kurkun mana phununchu ni jallp'apipis.

Chita llamk'apuy

Chita, chitaku: s.(zoo) Chay chitakitu uywas qhawaqinpa qhipanta purinku chayta nikun.

Chitachita llamk'apuy

Chitachita: s.(zoo) Q'inti.

Chitkin llamk'apuy

Chitkin nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin.

Chitkin llamk'apuy

Chitkin nisqaqa juk laya wapharaqpa sutin, ninku crispin nispa ima.

Chiwa(n)ku llamk'apuy

Chiwa(n)ku, chiwalu, yuqyuq, awllti, ch'ulupiya nisqaqa juk laya yana p’isquqpa sutin, chhutun q'ama pukita, parananpaq manchay waqan; parachimuy chulluchimuy nispa.

Chiwanway llamk'apuy

Chiwanway: s.(bot) ) Juk laya k'ita mallkiqpa sutin, pukata, manchay q'illuta t'ikan. Tiwirintu niku.

Chiwanwayu llamk'apuy

Chiwanwayu, chiyumayu, chiyu: s.(bot) ) Juk laya k'ita mallkiqpa sutin, pukasta t'ikan, luqutun jawas jina, urqu jallp'aspi mana runaq chayananpi tiyan.

Chiwchi llamk'apuy

Chiwchi, chipi, chiwlla, chiwli: s.(zoo) Chillwi. 2. s.(bot) Juk laya lakayuq sutin, chiqlayu.

Chiwchi llamk'apuy

Chiwchi, chiwlli, chillwi: s.(zoo) Irpa, ima p’isquqpa uñallantapis jina nikun.

Chiwi llamk'apuy

Chiwi, chuwi: s.(bot) ) Juk laya mallkiqpa sutin, puqun ch'iqchisitusta, wayrurman rich'at¡kun. Wawakuna chaywan puqllanku chuwilawa puqllayta manchay chhilluta. Chaqallun puquynin.

Chiwichhu llamk'apuy

Chiwichhu, qurichhu nisqaqa juk laya ichhuqpa sutin.

Chiwil llamk'apuy

Chiwil, ischil nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin.

Chiwilapapa llamk'apuy

Chiwilapapa: s.(bot) Ñuqch'apapa, may ñawiraralla, ñuqch'a yaykuqman jaywaq kanku muntananpaq.

Chiwita llamk'apuy

Chiwita: s.(bot) ) Juk laya saraqpa sutin, t'unallata puqun, sumaq sara.

Chiwka llamk'apuy

Chiwka: s.(bot) Juk laya suquspa sutin, siku ruwanankupa uqharinku.

Chiwlli llamk'apuy

Chiwlli: s.(zoo) Chillwi.

Chiyampu llamk'apuy

Chiyampu nisqaqa juk laya liqrayuq khuruqpa sutin, q'umirkunata mikhun.

Chiyiq llamk'apuy

Chiyiq nisqaqa juk mallkiqpa sutin.

Chiyu llamk'apuy

Chiyu, chiyumayu, chiwanwayu nisqaqa juk laya k'ita mallkiqpa sutin, pukasta t'ikan, luqutun jawas jina, urqu jallp'aspi mana runaq chayananpi tiyan.

Chiyumayu llamk'apuy

Chiyumayu, chiwanwayu, chiyu nisqaqa juk laya k'ita mallkiqpa sutin, pukasta t'ikan, luqutun jawas jina, urqu jallp'aspi mana runaq chayananpi tiyan.

Chuamlulu llamk'apuy

Chuamlulu nisqaqa juk laya wayrunq'uq sutin.

Chuba llamk'apuy

Chuba nisqaqa juk laya k'usilluq sutin.

Chucha llamk'apuy

Chucha: s.(bot) ) Juk laya p'uqap'uqaqpa sutin, mikhukun.

Chucha llamk'apuy

Chucha: s.(zoo) Aycha mikhuqkunata nikun.

Chuchaw(i) llamk'apuy

Chuchaw(i) nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, chaymanta waska ruwakun. Magüey.

Chuchawi llamk'apuy

Chuchawi s.(bot) Phasa sunqu kurkuta nikun.

Chuchi llamk'apuy

Chuchi, chuchiku, chiwaku: s.(zoo) Chiwanku.

Chuchi llamk'apuy

Chuchi: s.(zoo) Urqu wallpata nikun.

Chuchikhuru llamk'apuy

Chuchikhuru, ch'uqchi nisqaqa juk laya khuruqpa sutin, q'umir, manchay sani llinpi, mallkikunata mikhukapun. Chuchiku(a), chuchi, chiwaku: s.(zoo) Chiwanku.

Chuchiku llamk'apuy

Chuchiku: s.(bot) ) Juk laya puna mallkiqpa sutin.

Chuchinasara llamk'apuy

Chuchinasara: s.(bot) Juk laya saraqpa sutin.

Chuchipsi llamk'apuy

Chuchipsi nisqaqa juk laya juch'uy sach’aqpa sutin.

Chuchu llamk'apuy

Chuchu, chuchusmut'i, tarwi: s.(bot) Tarwi.

Ch'uchu llamk'apuy

Ch'uchu, chuluki nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, tukuyniqpi tiyan, yana murq'itusta puqun, qaran manchay phasita chantaqa phatu.

Chuchumika llamk'apuy

Chuchumika nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin.

Chuchuqma llamk'apuy

Chuchuqma nisqaqa juk last'akuq mallkiqpa asutin, puquynin misk'i chantaqa t'unita yana, unqusqa warmista sulluchin. Susuqma.

Chuchuruma llamk'apuy

Chuchuruma nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, kawsan waq mallkikunaman ch'pakuspa ukhunman chay.

Chuchuwasa(i) llamk'apuy

Chuchuwasa(i): s.(bot) ) Juk laya ch'ipakuq mallkiqpa sutin, punallapi tiyan.

Chuchuwasa llamk'apuy

Chuchuwasa nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, ninku janpikunapaq urqhuna intiq lluqsimunan chirumanta chantaqa intiq yaykunan. Chirumanta

Chuchuwasi llamk'apuy

Chuchuwasi nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, qaranta t'inpuchiqtinchiq manchay waliq machana ruwanapaq, janpi chakimuqunanaypaq, pistipaq. Mururi.

Chuchuy llamk'apuy

Chuchuy, qhapa, itha s.(zoo) Wallpa usata nikun.

Chukar llamk'apuy

Chukar nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Chukichuki llamk'apuy

Chukichuki, tuquru nisqaqa juk laya khuruqpa sutin. 2. s.(bot) ) Juk laya janpi mallkiqpa sutin, janpi sirk'ipaq. Chukiqhanlla: s.(bot) ) Juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Chukupi llamk'apuy

Chukupi: s.(bot) Maniy

Chukuri llamk'apuy

Chukuri, achuqlla, chikuri: s.(zoo) Q'arachupa.

Chukuri llamk'apuy

Chukuri,q'arachupa, muka, achuqalla, achuqlla, chukuru: s.(zoo) Q'arachupa.

Chuli llamk'apuy

Chuli nisqaqa juk laya allquspaq sutin, llamiruskanku.

Chulilla llamk'apuy

Chulilla: s.(zoo)

Chullchiq llamk'apuy

Chullchiq, chullsiq, jullq'i: s.(zoo) K'ayla uñata manchay janp'atu uñata nikun.

Chullchull llamk'apuy

Chullchull nisqaqa juk laya juch'uy sach’aqpa sutin, may k'achitusta q'aymapukitasta t'ikan.

Chullku llamk'apuy

Chullku, ch'ullku: s.(bot) ) Juk tukuy laya t'ikaq mallkiqpa sutin, sapin mikhukun, q'uñi jallp'asman chinkayuypi tiyan.

Chullsiq llamk'apuy

Chullsiq, chullchiq, jullq'i: s.(zoo) K'ayla uñata manchay janp'atu uñata nikun.

Chullunpi llamk'apuy

Chullunpi nisqaqa juk laya yaku wapharaqpa sutin, yanayuraqpa quchasmanta mana ripunchu; waqan tarra tarra nispa.

Chullupiya llamk'apuy

Chullupiya: s.(zoo)Chiwanku.

Chulluwalli llamk'apuy

Chulluwalli nisqaqa juk laya ankaq sutin.

Chulluy llamk'apuy

Chulluy, ch'ulluy: s.(bot) Juch'iy sach'a ta nikun.

Chullwa llamk'apuy

Chullwa nisqaqa juk laya mamaqucha khuruqpa sutin, mana tulluyuqchu.

Chullwaya llamk'apuy

Chullwaya, ch'ipaya nisqaqa juk laya mamaqucha khuruqpa sutin, panpaman k'askasqa sayan.

Chulupi llamk'apuy

Chulupi, tatapira: s.(zoo)Apatara.

Chulupiya llamk'apuy

Chulupiya: s.(zoo) Chiwanku, chiwalu.

Chumalulu llamk'apuy

Chumalulu - s. Zool. Juk laya wayrunkuq sutin.

Chumaylla llamk'apuy

Chumaylla nisqaqa juk laya janpi qhuraq sutin, kusa punkisqaspaq.

Chunpaka llamk'apuy

Chunpaka: s.(zoo) Wayrunku, wayrunq'u, uq laya wach'ikuq khuruqpa sutin.

Chumuku llamk'apuy

Chumuku nisqaqa juk laya yakupi kawsaq p’isquqpa sutin.

Chumuku llamk'apuy

Chumuku, ch'umuku nisqaqa juk laya puna p’isquqpa sutin, chhaqiman rich'akun.

Chuña llamk'apuy

Chuña, suquri nisqaqa juk laya yaku wapharaqpa sutin, k'aspichaki, sanipukaraw.

Chuña llamk'apuy

Chuña nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin chay tilan chakismanta.

Chuñakari llamk'apuy

Chuñakari, chiwalu: s.(zoo) Chiwanku.

Chunkula llamk'apuy

Chunkula nisqaqa juk laya yuraqpa saraqpa sutin.

Chunpipillku llamk'apuy

Chunpipillku nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, tukuy lay llinpiyuq, qhuchapanpapi tiyan.

Chunpullu llamk'apuy

Chunpullu, achuqalla: s.(zoo) Q'arachupa.

Chunqaku llamk'apuy

Chunqaku nisqaqa juk laya ararankhaqpa sutin. Juk laya llawar ch'unqa khuruqpa sutin.

Chunta llamk'apuy

Chunta, pejibaye nisqaqa juk laya sinami jaqay q'uñi jallp'asmanta. Thalu kurkutapi jinallatataq nikun.

Chunta llamk'apuy

Chunta: s.(bot) ) Juk laya mallkiqpa sutin, chhikachachaq laqhiyuq, q'uñi jallp'asllapi tiyan, kurkun mayta awantan, yanaraw.

Chuntak'aspi llamk'apuy

Chuntak'aspi nisqaqa juk janpi mallki jaqay Ikuaturmanta.

Chuntakurupaju llamk'apuy

Chuntakurupaju nisqaqa juk laya janpi mallki jaqay Ikuaturmanta.

Chuntanka llamk'apuy

Chuntanka nisqaqa juk laya wapharaqpa sutin, yana chhlu.

Chuntapaqpa llamk'apuy

Chuntapaqpa: s.(bot) Yuraq qayara. Juk laya malkiq sutin, waska ruwakun kay mallkimanta.

Chuntapurun llamk'apuy

Chuntapurun nisqaqa juk laya munti sach’aqpa sutin, puqun almindra ninku chayta.

Chuntaq(k)iru llamk'apuy

Chuntaq(k)iru nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Chuntatawna llamk'apuy

Chuntatawna nisqaqa juk laya munti sach’aqpa sutin, waska ruwakun kay sach'amanta.

Chuntilla llamk'apuy

Chuntilla nisqaqa juk laya chuntaqpa sutin, khishkarara, juch'iyllata wiñan.

Chupallikuna llamk'apuy

Chupallikuna, k'ayrankura, sillq'ukuna: s.(zoo) Ararankha, chupayuq chakiyuq jatun janp'atusta nikun.

Chupanaparayakuq llamk'apuy

Chupanaparayakuq nisqaqa juk laya wach'ikuq khuruqpa sutin, ñanpaqinpi waqrasniyuq chupanpi wach'iyuq, mikhun kusikusista, ch'aki panpasllapi tiyan.

Chupanku llamk'apuy

Chupanku: s.(zoo) Kawalluta, manchay asnuta nikun.

Chupikaqiwa llamk'apuy

Chupikaqiwa: s.(bot) Juk k'ita mallkiqpa sutin, maypachacha llank'anapi rikhurin niytamunan jallp'ata samarichinata.

Chupilla llamk'apuy

Chupilla, chupi: s.(bot) Juk laya mallkiqpa sutin, pukarawta t'ikan.

Chupiy llamk'apuy

Chupiy, chupí nisqaqa juk mikhuyniyuq puquq sach’aqpa sutin, manchay misk'ita puqun, k'usillu chanta runa ima mask'anku manchayta.

Chuqa llamk'apuy

Chuqa, chhuqa nisqaqa juk laya qucha piliq sutin, yana, juch'iy kunkita, mana chupayuq.

Chuqa llamk'apuy

Chuqa, junku, t'utura Juk laya suqusuq sutin.

Chuqchak'utu llamk'apuy

Chuqchak'utu, Chuqchasuwa, kachikachi, khuchiruntuchi nisqaqa juk laya phawaq khuruqpa sutin yaku patallapi sayan liqrasnin yakujina ch'uwita.

Chuqchasuwa llamk'apuy

Chuqchasuwa, kachisuwa, kachikachi, chuqchak'utu, khuchirunkuchi nisqaqa juk laya phawaq khuruqpa sutin yaku patallapi sayan liqrasnin yakujina ch'uwita.

Chuqchumama llamk'apuy

Chuqchumama: s.(zoo) Qalaqala, qhashqajanp'atu. q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Chuqchuq llamk'apuy

Chuqchuq, chuchi, chuchiku, chiwaku: s.(zoo) Chiwanku.

Chuqchuqp'anqa llamk'apuy

Chuqchuqp'anqa nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin.

Chuqichallwa llamk'apuy

Chuqichallwa nisqaqa juk laya challwaq sutin.

Chuqichiqmu llamk'apuy

Chuqichiqmu: s.(bot) ) Juk laya q'achu mallkiqpa sutin.

Chuqikanlla llamk'apuy

Chuqikanlla, kanlla: s.(bot) Juk laya k'ita mallkiqpa sutin, punallapi tiyan.

Chuqimuña llamk'apuy

Chuqimuña: s.(bot) Juk laya muñaq sutin, ch'iñi laqhisitu.

Chuqlla llamk'apuy

Chuqlla, chhuqlla, ch'uqlla: s.(bot) Juk laya janpinchasqa q'achuq sutin, yunqallapi tiyan.

Chuqllu llamk'apuy

Chuqllu s..(bot) Sara wirullanpiraq suq'antin kaqta nikun.

Chuqllukhuru llamk'apuy

Chuqllukhuru, jut'ukhuru nisqaqa juk laya yuraqpa manchay q'umir khuruqpa sutin, chuqlluta mayta mikhukapun.

Chuqllukuru llamk'apuy

Chuqllukuru, jut'ukhuru: s.(zoo) Sara chuqllu khuruqpa sutin.

Chuqllunka llamk'apuy

Chuqllunka: s.(bot) Suq'a. Latanu uma.

Chuqllupuquchi llamk'apuy

Chuqllupuquchi nisqaqa juk laya pankatuya khuruqpa sutin, sarapuquypi rickhurimun.

Chuqllupuquchina llamk'apuy

Chuqllupuquchina nisqaqa juk laya munti p’isquqpa sutin, punaman wicharin paraypi, chaqra uqhariytataq yunqaman juraq'apun.

Chuqllus llamk'apuy

Chuqllus, churchu nisqaqa juk rumi urapi kawsaq khuruqpa sutin, tutan manchayta Churchun.

Chuqrawallpa llamk'apuy

Chuqrawallpa, chuqruswallpa nisqaqa juk laya k'ita wallpaq sutin, umanpi chhukayuq, yuthuman rich'akun. Wayju.

Chuqsin llamk'apuy

Chuqsin nisqaqa juk laya juch'iy janp'atituq sutin, papa ukhuspi tiyan.

Chuqyaq llamk'apuy

Chuqyaq, chhukiya nisqaqa juk laya yana p’isquqpa sutin, manchay suwa, sarata waq puquykunata ima suwakapun llullullapiraq.

Churchu llamk'apuy

Churchu, chuqllus nisqaqa juk rumi urapi kawsaq khuruqpa sutin, tutan manchayta churchun.

Churiru llamk'apuy

Churiru, tarapu nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, waqaynin may k'achata q'apan, chaywan q'ushnichinku q'uwaspa.Ininshu.

Churisiki llamk'apuy

Churisiki, q'illuq'illu, aqrawayu, yanayana: s.(bot) Juk laya tullpuna mallkiqpa sutin.

Churki llamk'apuy

Churki, tuska: s. Fit. Juk laya thaquqpa sutin, manchay khiskalla.

Churu llamk'apuy

Churu, waka nisqaqa juk laya tawachakiyuq uywaq sutin, waqrasniyuq chanta chinawakaqa ashka wilaliyuq.

Churuku llamk'apuy

Churuku: s.(zoo) Juk laya juch'uy ch'urituqpa sutin.

Churuk'usillu llamk'apuy

Churuk'usillu nisqaqa juk laya k’ita waskuqpa sutin sach'allapi kawsan, q'illuchupa, nikullantaq phuyu k'usillu.

Churuqra llamk'apuy

Churuqra nisqaqa juk laya wapharaqpapa sutin, kawsan chirillaqtaspi, pilijina chakiyuq.

Chururu llamk'apuy

Chururu nisqaqa juk laya wapharaqpapa sutin, juch'uy chhutu, chanta rakhu, sik'imirasta mikhun, waq khurusta ima.

Churuta llamk'apuy

Churuta: s.(zoo) Kullku: juk laya urpiqpa sutin, juch'iylla, punallapi kawsan.

Churuta llamk'apuy

Churuta: s.(zoo) Kullku.

Chuscha llamk'apuy

Chuscha, chaki: s.(zoo) Chaki, nikun tawantin chakista chakimuqunchiq kama chamuqta.

Chuschusi llamk'apuy

Chuschusi: s.(bot) Ch'umi kuka ukhupi rikhurin.

Chuschusi llamk'apuy

Chuspi: s.(zoo) Ch'uisqa.

Chutarpu llamk'apuy

Chutarpu, ch'utanqa nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, sapin qharista, warmista mask'anarachin.

Chuti llamk'apuy

Chuti: s.(zoo)Juk laya challwaq sutin, tiyan amarumayupi (río amazonas).

Chutitu llamk'apuy

Chutitu, irpita: s.(zoo) Irpa mayqin wapharaqpallatapis.

Chutukaballu llamk'apuy

Chutukaballu: s.(zoo) .(bot) Tawañawiyuq kawalluta jina nikun.

Chutuyyuqalla llamk'apuy

Chutuyyuqalla nisqaqa juk laya sik’imiraqpasutin, manchay phiña kanku.

Chuwi llamk'apuy

Chuwi nisqaqa juk laya puquypaq sutin, machay k'acha ch'iqchisitus tiyan, qhupurupi mikhukun, chantaqa wawakuna chaywan puqllanku chhilluta.

Chuyllur llamk'apuy

Chuyllur nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin.

Chuyta llamk'apuy

Chuyta, chullta nisqaqa juk laya papaqpa sutin.

]] ==

CHH llamk'apuy

CHH

Chhaka llamk'apuy

Chhaka nisqaqa juk laya panpa khuruqpa sutin, wakin manchay phiñas kanku, rumiuraspi manchay juk'uspi thapachakunku.

Chhakallu llamk'apuy

Chhakallu, chaqallu sMallkinkunaq chhullchunta, lip'anta jina nikun.

Chhalla llamk'apuy

Chhalla, q'achu: (bot) Sarawiru ch'akisqata sutikun jinata.

Chhaqllu llamk'apuy

Chhaqllu nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin; chiqchisarata nikun.

Chhaqraña llamk'apuy

Chhaqraña: s.(bot) Qayara, qayra. Juk laya mallkiqpa sutin, chay mallkimanta ruwakun saqraña, ñaqch'a, tullunta ch'akichispa ruphaypi.

Chhikauru llamk'apuy

Chhikauru: s.(bot) Apasanka, phasallalla.

Chhilkiwa llamk'apuy

Chhilkiwa nisqaqa juk laya khishkaqpa sutin.

Chhilltu chilltu llamk'apuy

Chhilltu chilltu nisqaqa juk laya k'ita mallki, khichkayuq chanta puqun tumati jina pukitasta, q'illuch'iti mikhun chay puquyninta.

Chhimasara llamk'apuy

Chhimasara nisqaqa juk laya saraqpa sutin, may k'achata lliphiririn.

Chhiñi llamk'apuy

Chhiñi, chiñi, masu: s.(zoo) Chiñi.

Chhipichhipu llamk'apuy

Chhipichhipu: s.(zoo) Uywa usata jinata nikun.

Chhiruchhiru llamk'apuy

Chhiruchhiru nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, ushparaw , may k'achata waqan, thapanta ruwan sach'amanata warkhukushaqta khishkasmanta, wakinqa jusk'upi wachanku, wakintaq khishkaukhupi.

Chhisin llamk'apuy

Chhisin: s.(zoo) Such'upiki runtu.

Chhukiya llamk'apuy

Chhukiya nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, taraqchiwan khuska purinku, yanachinchi p'isqu, manchay suwa, chanta lisu.

Chhullchu llamk'apuy

Chhullchu nisqaqa juk yana p’isquqpa sutin

Chhuqa llamk'apuy

Chhuqa s.(zoo) K'ita p'isqu.

Chhuqa llamk'apuy

Chhuqa: s.(zoo) Yana k'ita piliqpa sutin, quchasllapi sayan, yana chinchi phuru; wakin ninku khuchikhuchi.

Chhuqlla llamk'apuy

Chhuqlla, chuqlla, ch'uqlla nisqaqa juk laya janpinchasqa q'achuq sutin, yunqallapi tiyan.

Chhuqululu llamk'apuy

Chhuqululu: s.(bot) Churkiqpa puquyninta jina nikun, uywakuna mikhunku.

Chhuquyuqalla llamk'apuy

Chhuquyuqalla, chilik'utu, qarak'utu nisqaqa juk laya sik'imiraq sutin, manchay phiña, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Chhurki llamk'apuy

Chhurki, chhurku: nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, khishkararalla.

Chhurku llamk'apuy

Chhurku: s.(bot) Chhurki.

Chhurkupiluku llamk'apuy

Chhurkupiluku nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, luqutuman rich'akun, manchay jaya, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

]] ==

CH' llamk'apuy

CH'

Ch'akat(i)aya llamk'apuy

Ch'akat(i)aya nisqaqa juk laya juch'uy sach’aqpa sutin, janpi, chhullchituspi puqun.

Ch'allchaku(a) llamk'apuy

Ch'allchaku(a) nisqaqa juk laya juch'iy luruqpa sutin, punallapi tiyan.

Ch'amuch'amu llamk'apuy

Ch'amuch'amu,

Ch'añar(a) llamk'apuy

Ch'añar(a) nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin, kunkananaypaq kusa. Juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, puquyni siruylaman rich'akun, mikhukun.

Ch'anki llamk'apuy

Ch'anki nisqaqa juk laya ulalaqpa sutin, pukata t'ikan, chhikachaq khishkasniyuq.

Ch'anta llamk'apuy

Ch'anta, suju nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, asukarkañaman rich'akuq, janpi allin jip'anapaq.

Ch'añu llamk'apuy

Ch'añu, ch'ayñu nisqaqa juk laya juch'iy p’isquqpa sutin q'illitu, yana uma manchayta ch'aqwanku purispa chaqraman yaykuspapis.

Ch'api llamk'apuy

Ch'api nisqaqa juk laya juch'iy ch'apa alquq sutin.2 s.(bot) Juk laya mallkiqpa sutin, k'ullun khishkararalla, tullpunapaq uqharinku. Ch'apiñu: s.(bot) Mallkiq ijiynin, p'aja.

Ch'apsa llamk'apuy

Ch'apsa: s.(bot) Ch'awqraka. Matorral.

Ch'aqisayasaya llamk'apuy

Ch'aqisayasaya nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, may k'achata q'apan, yukuq'uñipaq kusa, chantaqa janpi wisa nanaypaq, iskay laya tiya; yunqamanta uqninqa.

Ch'ariñ(n)a llamk'apuy

Ch'ariñ(n)a nisqaqa juk laya khuruqpa sutin, k'aspiman rich'akuqlla kariyan, uywa mikhuyuspa wañun.

Ch'askakuti llamk'apuy

Ch'askakuti nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Ch'askaqwawan llamk'apuy

Ch'askaqwawan nisqaqa juk laya wapharaq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, phurun machay k'achitu.

Ch'awar(a) llamk'apuy

Ch'awar(a) nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, laqhisnillayuq, chukiqayaraman rich'akuq, kikintapuni t'ikanpis.

Ch'awqraka llamk'apuy

Ch'awqraka, ch'apsa: s.(bot) Ch'umi.

Ch'ayñu llamk'apuy

Ch'ayñu, chaynu nisqaqa juk laya juch'iy p’isquqpa sutin q'illitu, yana uma manchayta ch'aqwanku purispa chaqraman yaykuspapis.

Ch'akat(i)aya llamk'apuy

Ch'akat(i)aya nisqaqa juk ch'umisach'aq sutin, ch'alla jallp'aspi tiya tukuypacha q'umirllapuni kan.

Ch'anpa llamk'apuy

Ch'anpa: s. Panpa mallkiqpa sutin.

Ch'anyita llamk'apuy

Ch'anyita nisqaqa juk yana q'illuyuq p’isquqpa sutin.

Ch'aphra llamk'apuy

Ch'aphra: s. Chay sach’aqpa p'alqasninta jina nikun.

Ch'aqra llamk'apuy

Ch'aqra: s.(bot) Chay tukuy kaq t'una llant'as kan inqhanapaq chayta nikun. Inqhana qhurata nikun.

Ch'ariña llamk'apuy

Ch'ariña: s.(zoo) juk laya k'aspiman rich'akuq khuruqpa sutin ichhu ukhuspi tiyan q'achupipis, uywa mikhuyuqtin uywata wañuchin.

Ch'awar llamk'apuy

Ch'awar: s.(bot) Chispa. Juk laya mallkiqpa sutin chukiqayaraman rich'akun jatuchiq laqhisniyuq mana kurkun kanchu.

Ch'awara llamk'apuy

Ch'awara: s.(bot) Chay ch'awarmanta waskata nikun.

Ch'ayña llamk'apuy

Ch'ayña, chulilla, k'uysawana nisqaqa juk laya juch'iy p’isquqpa sutin, q'illu p'isqu yana uma, manchayta takinku.

Ch'ilalu llamk'apuy

Ch'ilalu nisqaqa juk laya wayrunq'uq sutin.

Ch'ilik'utu llamk'apuy

Ch'ilik'utu nisqaqa juk laya sik'imiraq sutin, manchay khanikuspa nanachikun.

Ch'ill(a)iw(i)a llamk'apuy

Ch'ill(a)iw(i)a nisqaqa juk laya ichhu, yuraq, llusq'u, chantaq thalu.

Ch'illawa(i) llamk'apuy

Ch'illawa(i) nisqaqa juk laya juch'uy sach’aqpa sutin, kapuli puquyman rich'akun puquynin.

Ch'illi llamk'apuy

Ch'illi: s.(bot) Sach'a waqay.

Ch'illiku llamk'apuy

Ch'illiku, ch'illikuti(u), sit'ikira, ch'irchiku, tiyantiyan: s.(zoo) Sirp'ita, t'isikira.

Ch'illka llamk'apuy

Ch'illka nisqaqa juk laya juch'iy sach’aqpa sutin, juq'ujallp'aspi wiñan, laqhisnin janpi k'irisqaspaq, aycha ismusqaspaq ima, tullpunapaqpis kusa.

Ch'illkara llamk'apuy

Ch'illkara nisqaqa juk laya sara unquypaq sutin, chuqllunman chantaqa wirunman yaykun.

Ch'illqu llamk'apuy

Ch'illqu, mulluqantus nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Ch'illtu llamk'apuy

Ch'illtu: s.(bot) Sach'a tumati, mikhukun.

Ch'iñichallwa llamk'apuy

Ch'iñichallwa, ispi, qhisi, : s.(zoo) Challwa uñita.

Ch'iñikhuru llamk'apuy

Ch'iñikhuru: s.(zoo) Juch'uy khuritu.

Ch'iñilku llamk'apuy

Ch'iñilku, jut'u: s.(zoo) Mana ñawillawan rikuna khurukunaq sutin.

Ch'ipaku llamk'apuy

Ch'ipaku nisqaqa juk laya wayrunq'uq sutin, juch'iylla, chanta yana.

Ch'ipaya llamk'apuy

Ch'ipaya, chullwaya,: s.(zoo)Juk laya mamaqucha khuruqpa sutin, panpallapi k'askarayan.

Ch'iqich'iqi llamk'apuy

Ch'iqich'iqi nisqaqa juk laya yana khuruqpa sutin, jatun, t'uqpiqtinchiq wañusqaman tukurpan.

Ch'iql(l)a llamk'apuy

Ch'iql(l)a nisqaqa juk laya q'umir k'aylaq sutin, k'ayla phuqullumanta ka'yraman tukun chayta nikun. 2. Juk laya p’isquqpa sutin, yanaq'illu, phichitanka chhikan.

Ch'iqllankuy llamk'apuy

Ch'iqllankuy nisqaqa juk laya papaqpa sutin.

Ch'iqlli llamk'apuy

Ch'iqlli, chiqlli(n): s.(bot) Ima mallki ijipis.

Ch'iqtiri llamk'apuy

Ch'iqtiri nisqaqa juk laya papaqpa sutin, chhuquraw, qaran sillp'ita.

Ch'iqullu llamk'apuy

Ch'iqullu, ch'uqululu nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, manchay ka'chata waqan.

Ch'iqwa llamk'apuy

Ch'iqwa, pachiku, waqaych'uru nisqaqa juk laya saraqpa sutin.

Ch'irawi llamk'apuy

Ch'irawi nisqaqa juk laya papaqpa sutin, yuraq qara.

Ch'irchiku llamk'apuy

Ch'irchiku, ch'illiku: s.(zoo) t'isikira.

Ch'irich'iri llamk'apuy

Ch'irich'iri nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, q'illuta t'ikan sunch'ujina.

Ch'iru llamk'apuy

Ch'iru, ch'uqñiri nisqaqa juk laya lachiwanaq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Ch'irwasunch'u llamk'apuy

Ch'irwasunch'u nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Ch'iski llamk'apuy

Ch'iski: s.(zoo) Akatinqa, pankatiya.

Ch'isku llamk'apuy

Ch'isku nisqaqa juk laya wapharitaqpa sutin, sani, jatun chupayuq, paramunanpaq waqan.

Ch'isla llamk'apuy

Ch'isla, ch'ayñu nisqaqa juk laya juch'iy p’isquqpa sutin q'illitu, yana uma manchayta ch'aqwanku purispa chaqraman yaykuspapis. Ch'ila p'isqu.

Ch'isña llamk'apuy

Ch'isña: s.(zoo) Ch'iririnkha, manchay ch'uspi khuru, suwi.

Ch'isñu llamk'apuy

Ch'isñu: s.(zoo) Wakin khuruspa runtunta jina nikun.

Ch'iwanwa llamk'apuy

Ch'iwanwa nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin. 2 s.(bot) Mallki t'ikantin.

Ch'iwillu llamk'apuy

Ch'iwillu, awllti nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, chiwanku chhikan, yana anqas phuru.

Ch'iwillu llamk'apuy

Ch'iya: s.(zoo) Usa runtu, manchay such'ipiki runtu.

Ch'iji llamk'apuy

Ch'iji: s.(agr) Q'achu, chay uywa t'una qhurata mikhun chay.

Ch'ikana llamk'apuy

Ch'ikana: s.(zoo.ana) Chhutun p'isquqta chay.

Ch'ilipapa llamk'apuy

Ch'ilipapa: s.(bot) T'una papata nikun, ch'uñulla ruwakun kay papamanta.

Ch'illik'utu llamk'apuy

Ch'illik'utu nisqaqa juk laya khuruqpa sutin, tutan chir chir nispa waqan.

Ch'illiwa llamk'apuy

Ch'illiwa: s.(bot) Pichana ruwana ichhuqpa sutin, punallapi tiyan.

Ch'illka llamk'apuy

Ch'illka: s.(bot) Juk laya mallkiqpa sutin, kanasta ruwakun k'aspinmanta, chantaqa wasi chaqllinapaq kusa, yuraqta t'ikan chantaqa laqhin kirukirupi Ninapi laqhisnin kankasqas chaki q'iwisqasman pañu churanapaq kusa.

Ch'iñichallwa llamk'apuy

Ch'iñichallwa, ispi nisqaqa juk manchay juch'uy challwitaq sutin, chiri yakusllapi tiyan.

Ch'iñipapa llamk'apuy

Ch'iñipapa: s. T'una papata nikun, uywaman qaranallapaqña kusa.

Ch'inkil llamk'apuy

Ch'inkil nisqaqa juk laya mikhuna qhuraq sutin, salsapi manchay sumaq, yaku larq'asllapi tiyan q'illuta t'ikan.

Ch'iqchimisi llamk'apuy

Ch'iqchimisi: s.(zoo) Chay iskay llinpiyuq misita nikun. Sani misi.

Ch'iqich'iqi llamk'apuy

Ch'iqich'iqi nisqaqa juk laya panpa khuruqpa sutin. Uqta t'uqpintinchiq wañusqaman tukurparin, papa jallch'ana wasispi allin tiyan.

Ch'iqullu llamk'apuy

Ch'iqullu, ch'ukululu nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, manchay k'achituta waqarin.

Ch'irich'iri llamk'apuy

Ch'irich'iri nisqaqa juk laya mallikiq sutin.

Ch'iru llamk'apuy

Ch'iru: s. Juch'iy kawalluq sutin, manchay kallpayuq uywa.

Ch'itich'uspi llamk'apuy

Ch'itich'uspi, tiwla, tilanchu: s.(zoo) Chay uq llawar chunqa tila chaki ch'uspiq sutin.

Ch'iwa llamk'apuy

Ch'iwa: s. Chay wayk'unapaq kan tukuy q'umir puquykuna chaypa sutin.

Ch'iya llamk'apuy

Ch'iya: s.(zoo) Usa runtu, yuraq mayninpi umapi wachayun yuraqpachallata.

Ch'uku llamk'apuy

Ch'uku, ch'iki nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, panpapi mast'asqajinata wiñan, mayta sapin.

Ch'ukuch'uku llamk'apuy

Ch'ukuch'uku nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, warmiq wisananayninpaq kusa, manchay sinchi sapiyuq.

Ch'ukunpa llamk'apuy

Ch'ukunpa nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, ch'ujupaq kusa.

Ch'ullku llamk'apuy

Ch'ullku, challku nisqaqa juk laya k'ita mallkiqpa sutin.

Ch'ullku llamk'apuy

Ch'ullku, chullku nisqaqa juk tukuy laya t'ikaq mallkiqpa sutin, sapin mikhukun, q'uñi jallp'asman chinkayuypi tiyan.

Ch'ullkuch'ullku llamk'apuy

Ch'ullkuch'ullku nisqaqa juk laya qhuraq sutin, t'ikan q'illuta, khilli khillu yakitunwan kisu ruwakun.

Ch'ullkuka llamk'apuy

Ch'ullkuka: s.(bot) Jatun sutin ch'ukuch'ukuqta, uqaqta, isañuqta ima.

Ch'ulluku llamk'apuy

Ch'ulluku: s.(bot) Uqa laqhis chay mikhukun chay.

Ch'ulluy llamk'apuy

Ch'ulluy, chulluy: s.(bot) Juch'uy sach'a.

Ch'umach'uma llamk'apuy

Ch'umach'uma, ch'unqach'unqa nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, salpiya.

Ch'umi llamk'apuy

Ch'umi: s.(bot) T'una sach'akunata jina nikun. Iji.ch'umi, sach'arara..

Ch'umuku llamk'apuy

Ch'umuku, chumuku nisqaqa juk laya puna p’isquqpa sutin, chhaqiman rich'akun.

Ch'unqachu'unqa llamk'apuy

Ch'unqachu'unqa, mankap'aki nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin.

Ch'unqupi llamk'apuy

Ch'unqupi nisqaqa juk laya llawar ch'unqa khuruqpa sutin, asna yakuspi tiyan.

Ch'uqchi llamk'apuy

Ch'uqchi, chuchikhuru, nisqaqa juk laya khuruqpa sutin, q'umir manchay sani, tukuimata mikhukapun.

Ch'uqich'api llamk'apuy

Ch'uqich'api, alqukhishka nisqaqa juk laya khishkara qhuruq sutin, jamak'suta jian mujun khishkitayuq, janpi kirunanaypaq chantaqa waq unquykunapaq ima.

Ch'uqichallwa llamk'apuy

Ch'uqichallwa nisqaqa juk laya juch'uy challwaq sutin, misk'i aychan.Inkakuna mayta mikhqkanku.

Ch'uqichinka llamk'apuy

Ch'uqichinka,uthurunku unsa, puma nisqaqa juk laya k'ita khuruqpa sutin, jatun, jawar chhikan, misi uya, pukaraw, uywastamikhukapun.

Ch'uqiqaylla llamk'apuy

Ch'uqiqaylla nisqaqa juk laya janpi qhuraq sutin.

Ch'uqlla llamk'apuy

Ch'uqlla,chuqlla, chhuqlla, nisqaqa juk laya janpinchasqa q'achuq sutin, yunqallapi tiyan.

Ch'uqlluaqcha llamk'apuy

Ch'uqlluaqcha nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, waq sach'asman yaykun kawsananpaq.

Ch'uqñiri llamk'apuy

Ch'uqñiri, ch'iru nisqaqa juk laya wayrunq'uq sutin,

Ch'uqpa llamk'apuy

Ch'uqpa nisqaqa juk laya mijuna k'allanpaq sutin.

Ch'uqu llamk'apuy

Ch'uqu, ch'uqululu, ch'iqullu nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, yanaq'illu, uchuta mayta mikhukapun. Ch'añu.

Ch'uqululu llamk'apuy

Ch'uqululu, ch'uqu: s.(zoo) Ch'iqullu.

Ch'urin llamk'apuy

Ch'urin, añasq'achu, ch'umach'uma, rakharakha nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, salpía mallki.

Ch'urkiunku llamk'apuy

Ch'urkiunku, rumiqara nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, janpi marapaq, chay unay rumispi rikhurin, manchay pirqaspi.

Ch'uruka llanp'uka llamk'apuy

Ch'uruka llanp'uka nisqaqa juk laya mamaqucha khuruqpa sutin.

Ch'usa(i)qa llamk'apuy

Ch'usa(i)qa, ch'usiq nisqaqa juk laya tuta p’isquqpa sutin, uma pañusqa jina, tuta waqan ch'us, ch'us nispa, juk'uchasta mikhun.

Ch'usiq llamk'apuy

Ch'usiq, chuspi, ch'usa(i)qa nisqaqa juk laya tuta p’isquqpa sutin, uma pañusqa jina, tuta waqan ch'us, ch'us nispa, juk'uchasta mikhun.

Ch'usllu llamk'apuy

Ch'usllu, paqu, allpaqa: s.(zoo) Allpaka.

Ch'uspi llamk'apuy

Ch'uspi: s.(zoo) mosca de cualquier clase.

Ch'uspillu llamk'apuy

Ch'uspillu, ch'ullpisara, ch'uspisara nisqaqa juk laya saraqpa sutin.

Ch'uspisara llamk'apuy

Ch'uspisara, ch'uspillu: s.(bot) Ch'ullpisara.

Ch'uspisisa llamk'apuy

Ch'uspisisa nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin.

Ch'usquri llamk'apuy

Ch'usquri, chuschus nisqaqa juk laya k'ita uwaq sutin, wisk'achaman rich'akun. Ichas chinchilla?

Ch'usuqu(y)llu llamk'apuy

Ch'usuqu(y)llu: s.(bot) Juk laya yana qara papaqpa sutin.

Ch'utanqa llamk'apuy

Ch'utanqa, ch'utarpu nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, sapin warmista, qharista mask'anachin.

Ch'uwankira llamk'apuy

Ch'uwankira, yanawiku nisqaqa juk yaku wapharaqpa sutin, jatuchiq quchaspi sayan manchay tullu p'isqu chantaqa t'ukullan, laya wapharaq sutin, yanaq'umir.

Ch'uwi llamk'apuy

Ch'uwi s.(bot) Chuwi.

Ch'uwillu llamk'apuy

Ch'uwillu, chay mallkikuna aysakunku ima ch'ipakunakupaqpis chay kunaq sutin, lakaw, juva, waqkuna ima.

Ch'uwimura llamk'apuy

Ch'uwimura: s.(bot) Ch'ipakuqkuna mallkikunaqpa sutin.

Ch'ukululu llamk'apuy

Ch'ukululu, ch'iqullu nisqaqa juk laya p’isquqpa sutin, manchay k'achituta waqarin.

Chukuri llamk'apuy

Chukuri: s.(zoo) Q'arachupa. Juk laya suwa khuruqpa sutin, chupan manchay q'ara chantaqa juk'ucha uya, tutalla purin. Janpi aycha jillin ayasqapaq chuqchupaq ima.

Ch'uli llamk'apuy

Ch'uli: s. Sullk'a kaq wawatan nikun. Uwija michiq alquta nikun.

Ch’ulilla llamk'apuy

Ch’ulilla, k'uysawana nisqaqa juk laya p'isqua sutin.

Ch'ullachakik'aspi llamk'apuy

Ch'ullachakik'aspi: s.(bot) U q sach’aqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Ch'ullachakip'anqa llamk'apuy

Ch'ullachakip'anqa nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, Ikuwatu q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Chullchiq llamk'apuy

Chullchiq, usuqullu: s.a. (zoo). Phusuqullu, janp'atu uña mana chakisniyuqraqchu chay.

Ch'ulluch'ullu llamk'apuy

Ch'ulluch'ullu nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, ch'ulitusta jina q'illuta t'ikan, janpi tullu p'akisqaspaq, laqhisninta kutaytawan laq'ayuna chay tullu p'akisqasman.

Ch'unchuwayta llamk'apuy

Ch'unchuwayta, janka nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, punallapi tiyan.

Ch'unqa llamk'apuy

Ch'unqa nisqaqa juk lay k'ita mallkiqpa sutin.

Ch'unqach'unqa llamk'apuy

Ch'unqach'unqa nisqaqa juk laya t'ikitaq sutin, parayllapi panpaspi rikhurin, pukarawitusta tíkan, ch'unqakun manchay misk'i.

Ch'unqaku llamk'apuy

Ch'unqaku nisqaqa juk laya ararankhaq sutin, juch'istulla

Ch'unqaku llamk'apuy

Ch'unqaku nisqaqa juk llawar ch'unqa khuruqpa sutin, sillwiman rich'akun.

Ch'uqriyuyu llamk'apuy

Ch'uqriyuyu nisqaqa juk janpi mallkiqpa sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Ch'uru llamk'apuy

Ch'uru: s(zoo) Juk laya khuruqpa sutin, last'akun suchupi waqritasniyuq jina lakachuyuq t'uqpiqtinchiq lakachunman chinkayapun, mamaqhuchapi chhikachachaq tiyan, lakachun tukakun takiykuna.

Ch'usiqa llamk'apuy

Ch'usiqa, chuski: s (zoo) Juk laya tuta p’isquqpa sutin, tutalla purin, juk'uchasta mikhun , ch'us ch'us nispa waqan . Pi wañupunanta yachan ninku.

Ch'uspi llamk'apuy

Ch'uspi nisqaqa juk phawayachaq khuruqpa sutin, allin ch'ichi khuru. Tilanchu llawar ch'unqa.

Ch'uspillu llamk'apuy

Ch'uspillu: s (bot) Juk laya saraqpa sutin, ch'usu ch'usitullata puqun, jank'api manchay misk'i.

Ch'uyllur llamk'apuy

Ch'uyllur, chuyllur nisqaqa juk laya sach’aqpa sutin.

]] ==

D llamk'apuy

D

Daru llamk'apuy

Daru nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin ikuwturpi tiyan.

Dawa llamk'apuy

Dawa: s.(zoo)(amz) Juk laya p'isquq sutin.

Dominicu llamk'apuy

Dominicu, q'inti nisqaqa juk laya mana panpaman tiyayuq p'isqus sutin, manchay k'acha phuruyuq, t'ika misk'illawan kausan.

Dunduma llamk'apuy

Dunduma: s.(bot)(amz) Juk laya janpi mallkiqpa sutin ikuwturllapi tiyan.

Durasnu llamk'apuy

Durasnu, turasnu nisqaqa juk laya puquq sach'aqpa sutin, Qhuchapanpapi sumaqta puqun.

Durmi-durmi llamk'apuy

Durmi-durmi, puñipuñi nisqaqa juk laya p'isquqpa sutin.

]] ==

F llamk'apuy

F

Flayri llamk'apuy

Flayri, sach'awallpa nisqaqa juk laya k'itawallpaq sutin, sach'amanta sach'a purin. Paujilu, paujil.

Fusfuru: jamillu llamk'apuy

Fusfuru: jamillu: s.(bot)(esp) Juk laya mallkiqpa sutin, t'ikan pukarawsta qhisqaramanta rich'asqata, puquntaq yanata manchay pukata, mach'anwan p'isqusta jap'inku, tullu p'akisqasta janpinku.

]] ==

I llamk'apuy

I

]] ==

Ichhu llamk'apuy

Ichhu, ichu, waylla, iru, ch'illuwa, sikuwa, pichana nisqaqa juk laya panpa ch'ijiqpa sutin, wayllapaq kusa jatuchaq ichhusnin, q'umirpi mikhun uywa sumaqta.

Ichhumisi llamk'apuy

Ichhumisi, usuqullu: s.(zoo) K'ita misiqpa sutin, wallpasuwa, misiman rich’akun ch'anpa chupa.

Ichhupichana llamk'apuy

Ichhupichana nisqaqa juk laya ichhuqpa sutin, pichanapaq ruthunku.

Ichhupichana llamk'apuy

'Ichhuqhata: s.(bot) Chukiqayara.

Ichi llamk'apuy

Ichi, t'utura : s.(bot) Juk laya suqusuquqpa sutin.

Ikaku llamk'apuy

Ikaku ,ikanchu, chinqulu: s(zoo) Juk laya wapharaqpa sutin, thapachakun khichkaswan.

Ichumisi llamk'apuy

Ichumisi, usuqullu: s.(zoo) K'itamisi.

Iguk'aspi llamk'apuy

Iguk'aspi, igu nisqaqa juk laya puquq sach’aqpa sutin, mana t'ikanchu, ukhunpi ch'iyasta jina puqun, mikhunapaq manchay misk'i.

Ijiñu llamk'apuy

Ijiñu, jijin nisqaqa juk laya ch’uspiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Ikaku llamk'apuy

Ikaku, ikanchu nisqaqa juk laya wapharaqpa sutin, khichkasmanta thapant ruwan.Chhiruchhiru?

Ikanchu llamk'apuy

Ikanchu: s.(zoo) Ikaku.

Ikanchu llamk'apuy

Ikanchu; ikaku: s.(zoo) s(zoo) Juk laya wapharaqpa sutin, thapachakun khichkaswan.

Ikari llamk'apuy

Ikari, ikhari: s.(bot) Juk laya papaqpa sutin, manchay jak'itu, papa wayk'upaq kusa.

Ikuja llamk'apuy

Ikuja nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, janpi q'ichapaq, malariapaq, artritispaq, chakimuqu nanaypaq chay.

Ikukuri llamk'apuy

Ikukuri, ququli nisqaqa juk laya urpiqpa sutin.

Il(l)apu llamk'apuy

Il(l)apu nisqaqa juk laya q'illu t'ika mallkiqpa sutin.

Ilaila llamk'apuy

Ilaila, k'itatarwi: s.(bot) K'itatarwi.

Ilikatu llamk'apuy

Ilikatu nisqaqa juk laya janpi mallkiqpa sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan.

Ilin llamk'apuy

Ilin nisqaqa juk laya panpa ch'ikiqpa sutin, tarpunaspi rikhurin, uywa manchayta mikhun.

Ilinchupa llamk'apuy

Ilinchupa nisqaqa juk laya wayrunq'uqpa sutin, panpa jusk'uspi misk'ita ruwan. Mana wach'ikunchu.

Ilinchupa llamk'apuy

Ilinchupa: Juk laya misk'i ruwa khuruqpa sutin.

Illa llamk'apuy

Illa nisqaqa juk laya mallkiqpa sutin, k'ita, tarpukun wawitata, t'ikachallaqtinraq mujunta urqhuna chanta tarpunapa pacha.

Illaku llamk'apuy

Illaku: s.(bot) Ulluku. Lisas.

Illakuna llamk'apuy

Illakuna: s.(bot) Illa mallkikuna. Wakin ninku mallkikunas nunan kasqanta, mallki wak'akuna, Kay illa mallkikunaqa yachan imayna watachus kananta, imaqtinchus pay ñawpaqta unqun, manchay qasachikun, chiqchiwan jap'ichikun, khuruchikun chaytaq yachan jina kananta chay laya mallki, sumaq puquqnanpaqri mana ni imanakunkuchu. Kay mmalkikunaqa astawan ñawpaqta t'ikanku, puqunku.