Awqaq sipaskuna mayu

(Amaru mayu-manta pusampusqa)

Awqaq sipaskuna mayu (kastilla simipi, purtuyis simipi: Amazonas) nisqaqa Tiksi muyuntinpi lliwmanta aswan hatun, 6,400 km suni mayum. Piruwpiqa Ukayali Awriq mayukunap tinkunpi paqarispa, sach'a-sach'anta Atlantiku mama quchaman kallpan. Chay hatun AmaruAwqaq sipas mayup sach'a suyuntaqa Awqaq sipas sachasapa nispa ninchikmi.

Amarumayu
Tiyay:  Parasil
 Kulunsuyu
Piruw
Suni kay: 6.400 km
Pukyu Mismi urqu , Ariqipa suyu Piruw
15°27′S, 71°52′O
Kayman purin: Atlantiku mama qucha
Uraykuy hanaq kaypa puchun: 5.597 m
Purimuq mayukunap k'iti hawan: 7.050.000 km²
Purimuq mayukuna: Marañun, Wallaqa, Ukayali, Japurá, Yanamayu, Purus mayu, Madeira, Napu, Tapajós, Xingu, Tocantins
Llaqtakuna: Ikitus - Pukallpa - Manaus - Belém - Macapá - Santarém
Wat'akuna: Marajó wat'a
Chakakuna:
Tiyay

Amarumayu purimuq mayukunawan: Amarumayu sach'a-sach'a suyu.
Amarumayu
Amarumayu purimuq mayukunawan

Yaykuq mayukuna llamk'apuy

  

Hatun mayukuna llamk'apuy

Mayu Mama llaqta Suni kay (km) Mayup purimuq mayu
Amarumayu   Parasil /   Kulunsuyu /   Piruw 7.020
Purus   Parasil /   Piruw / 3.379 Amarumayu
Madeira o Madera   Parasil /   Qullasuyu 3.239 Amarumayu
Yapura   Parasil /   Kulunsuyu 2.820 Amarumayu
Tocantins   Parasil 2.750 n/d
Araguaia   Parasil 2.575 Tocantins
Juruá   Parasil /   Piruw 2.410 n/d
Yanamayu   Parasil /   Kulunsuyu /   Winisuyla 2.250 Amarumayu
Xingu   Parasil 2.100 n/d
Mamoré   Parasil /   Qullasuyu 2.000 Madeira / Madera
Tapajós   Parasil 1.900 n/d
Putumayu   Parasil /   Kulunsuyu /   Ikwayur /   Piruw /   Ikwayur 1.575 n/d
Guaporé o Itenez   Parasil /   Qullasuyu 1.530 Madeira / Madera
Itonomas   Qullasuyu 1.493 Iténez
Wapay   Qullasuyu 1.438 Mamoré
Marañun   Piruw 1.415 n/d
Iriri   Parasil 1.300 Xingu
Juruena   Parasil 1.240 Tapajós
Madre de Dios   Qullasuyu /   Piruw 1.150 Beni
Beni   Qullasuyu 1.130 Madeira / Madera
Wallaqa   Piruw 1.100 Marañun
Blanco   Qullasuyu 1.087 Iténez
Yata   Qullasuyu 1.060 Mamoré

Yurayura Uywa-uywapas llamk'apuy

 
Puhuyu (puka bukya, mayu delphin: Inia geoffrensis).

Kaypipas qhaway llamk'apuy

Hawa t'inkikuna llamk'apuy

"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Awqaq_sipaskuna_mayu&oldid=651152" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)