Awqaq sipaskuna mayu

(Amarumayu-manta pusampusqa)
Amarumayu
Boats at Amazon River.JPG
Tiyay: Flag of Brazil.svg Parasil
Flag of Colombia.svg Kulunsuyu
Flag of Peru.svg Piruw
Suni kay: 6.400 km
Pukyu Mismi urqu , Ariqipa suyu Piruw
15°27′S, 71°52′O
Kayman purin: Atlantiku mama qucha
Uraykuy hanaq kaypa puchun: 5.597 m
Purimuq mayukunap k'iti hawan: 7.050.000 km²
Purimuq mayukuna: Marañun, Wallaqa, Ukayali, Japurá, Yanamayu, Purus mayu, Madeira, Napu, Tapajós, Xingu, Tocantins
Llaqtakuna: Ikitus - Pukallpa - Manaus - Belém - Macapá - Santarém
Wat'akuna: Marajó wat'a
Chakakuna:
Tiyay
Amazon river basin.png
Amarumayu purimuq mayukunawan: Amarumayu sach'a-sach'a suyu.

Awqaq sipaskuna mayu (kastilla simipi, purtuyis simipi: Amazonas) nisqaqa Tiksi muyuntinpi lliwmanta aswan hatun, 6,400 km suni mayum. Piruwpiqa Ukayali Awriq mayukunap tinkunpi paqarispa, sach'a-sach'anta Atlantiku mama quchaman kallpan. Chay hatun AmaruAwqaq sipas mayup sach'a suyuntaqa Awqaq sipas sachasapa nispa ninchikmi.

Amarumayu
Amarumayu purimuq mayukunawan

Yaykuq mayukunaLlamk'apuy

  

Hatun mayukunaLlamk'apuy

Mayu Mama llaqta Suni kay (km) Mayup purimuq mayu
Amarumayu   Parasil /   Kulunsuyu /   Piruw 7.020
Purus   Parasil /   Piruw / 3.379 Amarumayu
Madeira o Madera   Parasil /   Qullasuyu 3.239 Amarumayu
Yapura   Parasil /   Kulunsuyu 2.820 Amarumayu
Tocantins   Parasil 2.750 n/d
Araguaia   Parasil 2.575 Tocantins
Juruá   Parasil /   Piruw 2.410 n/d
Yanamayu   Parasil /   Kulunsuyu /   Winisuyla 2.250 Amarumayu
Xingu   Parasil 2.100 n/d
Mamoré   Parasil /   Qullasuyu 2.000 Madeira / Madera
Tapajós   Parasil 1.900 n/d
Putumayu   Parasil /   Kulunsuyu /   Ikwayur /   Piruw /   Ikwayur 1.575 n/d
Guaporé o Itenez   Parasil /   Qullasuyu 1.530 Madeira / Madera
Itonomas   Qullasuyu 1.493 Iténez
Wapay   Qullasuyu 1.438 Mamoré
Marañun   Piruw 1.415 n/d
Iriri   Parasil 1.300 Xingu
Juruena   Parasil 1.240 Tapajós
Madre de Dios   Qullasuyu /   Piruw 1.150 Beni
Beni   Qullasuyu 1.130 Madeira / Madera
Wallaqa   Piruw 1.100 Marañun
Blanco   Qullasuyu 1.087 Iténez
Yata   Qullasuyu 1.060 Mamoré

Yurayura Uywa-uywapasLlamk'apuy

 
Puhuyu (puka bukya, mayu delphin: Inia geoffrensis).

Kaypipas qhawayLlamk'apuy

Hawa t'inkikunaLlamk'apuy

"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Awqaq_sipaskuna_mayu&oldid=651152" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)