Qhichwaman Biblia t'ikrasqakuna

Kunan pachaqa achka Qhichwaman Biblia t'ikrasqakuna kachkañam, ichataq ñawpaq kaq t'ikrasqaqa 1981 watallapim hunt'asqa karqan.

Kathuliku Inlisya Kastilla Atiywanmi kristiyanu iñiyta Antikunapi runakunaman apamuyta munaspapas, runakunata Dyuspa Simin Qillqata ñawiriyta manam saqillankuchu. Chayrayku Kastilal Kamachina pachapiqa Bibliata manam t'ikrarqankuchu.

Iskusyamanta hamuq bawtista pastur James Thompson Piruwpa Qispikuy Maqanakuy nisqapiñam Dyuspa Simin Qillqata Qhichwa, Aymara simikunaman t'ikrayta munarqan. Tawa masintinkunawanmi Musuq Rimanakuyta 1822 watamanta 1824 watakama t'ikraspa hunt'arqan, ichataq qillqasqan maqanakuypim chinkarqan.[1] 1880 watallapim Huwanpa Qillqasqantam uyaycharqanku, Gybbon-Spilsburyp t'ikrasqanta.[2]

Qusqumanta hamuq Buenos Airespi kawsaq qillqaq Clorinda Matto sutiyuqqa (1852–1909) tawantin Iwanhilyutam, Apustulkunap Rurasqankunatam, Romanukunapaq qillqatapas kastilla simimanta Qusqu qhichwa simiman t'ikrarqan, 1901 watamanta 1904 watakama Buenos Aires llaqtapi uyaychasqa.[3] Tukuy Musuq Rimanakuytataq 1922 watallapim uyaycharqanku Buliwyapaq Qullasuyu qhichwa simipi.[4]

1923 watapi ñawpaq kuti Waywash rimaypimWallaqa rimaypi – tawantin iwanhilyukuna uyaychasqa karqan.[5] Ayakuchu suyupitaq Prisbitiriyanu Qhichwa pastur, haylli taki[6][7] qillqaq Florencio Segura Gutiérrez sutiyuqmi Huwanpa Qillqasqanta t'ikrarqan, 1954 watapi Chanka runasimipi uyaychasqa.[8] Chay kikin watapiqa hinallataq Chanka runasimipi Lukaspa qillqasqanmi paqarirqan, presbitiriyanu pastur Homer Emerson, hukin qillqaqkunap t'ikrasqan.[9][10] Piruwpiqa Qhichwaman ñawpaq t'ikrasqa Musuq Rimanakuytataq 1947 watapim uyaycharqanku Qusqu qhichwa simipim,[11] 1958 watapi Chanka runasimipim,[12][13] 1977 watapi Qullasuyu qhichwa simipi,[14] 1981 watapi Chanka runasimipi,[15] 1986 watapi Qusqu qhichwa simipi.[16]

Tukuy Ñawpaq Rimanakuy Musuq Rimanakuyniyuq Dyuspa Simin Qillqantin iwriyu, grigu simikunamanta Qhichwa simiman t'ikrasqataqa 1986 watapim uyaycharqanku Qullasuyu qhichwa simipim.[17] Ayakuchu suyupitaq iwanhiliku qhichwa pastur Rómulo Sauñe Quicañam Chuya Qillqata Chanka runasimimanmi t'ikrarqan, 1987 uyaychasqa.[18] Rómulo Sauñetaqa K'anchaq Ñanpa ankallinkunam 1992 watapi sipirqan.[19] 1988 watapi Qusqu qhichwa simiman t'ikraqa llapantin Dyuspa Simi Qillqatam uyaycharqanku.[20] Ikwadurpi kimsa kichwa k'iti rimayman t'ikrasqakunam uyaychasqam 1989 watapi Chimpurasu,[21] 1994 watapi Impapura,[22] 2010 watapi Kañari k'iti rimaypim.[23] 1996 watapi ñawra inlisyakunamanta hamuq runakuna Qullasuyu qhichwa simipi musuqchasqa t'ikrasqatam uyaycharqanku,[24] 2004 , diwtirukanuniku nisqa liwrukunayuqpas musuqchasqatam.[25] Ñawpaq Waywash rimayman ñawpaq kaq t'ikrasqatataq SIL Internationalmanta kaq David Webermi rurarqan,[26] Wallaqa rimaypim 2010 watapi uyaychasqa.[27]

Kathuliku Inlisyapi runakunapas tukuynintin Bibliata qhichwa simiman t'ikrarqanmi, Kichwa simiman Urin qhichwa simimanpas. 1973 watapi Ikwadurpi Latakunka llaqtapi Bernarda Ortiz (Coronita) sutiyuq misyunaryu warmim salesiano Antonio Brescuani, Jesuita Miguel, Francisco Ramos, ñawra k'itikunamanta hamuq indihina taytakurakunapas Bibliata kichwa simiman t'ikrayta qallarirqan.[28] Chay t'ikrasqataqa 1997 watapi kichwa, kastilla rimaykunapim uyaycharqanku.[29] Piruwpitaq Wankawillka llaqtapi Florencio Coronado Romaní, Dermott Molloy sutiyuq hatun yayap yanapayninwan Bibliata urin qhichwa simimanmi t'ikrarqan, qhichwa, kastilla rimaykunapi 2002 watapi uyaychasqa.[30] Chay Dermott Molloy sutiyuqqa tawantin Iwanhilyuta Apustulkunap Rurasqankunatapas 1974 watapiñam uyaycharqan.[31] Chay liwrukunataqa Musuq Vulgata nisqamantam t'ikrasqa. Tawantin iwanhilyukunatataq Congregación de los Sagrados Corazones (provincia del Perú) nisqap Hilario Huanca Mamani, Hermann Wendling sutiyuq taytakurankunam Punu Qhichwa simiman t'ikrarqan 2007 watapi.[32]

2012 watamantapacham achka qhichwa Bibliakunatañam internet nisqapi ñawiriyta atinchik Biblia hatun punku nisqakunapi,[33][34] Chanka,[35] Wallaqa rimaykunapi[36] Bibliakunata, wakin k'iti rimaykunapi Wycliffe T'ikraqkunap rurasqan Musuq Rimanakuy t'ikrasqankunata[37] PDF rikch'akuypipas.

Kay t'ikrasqakunaqa ñawra qillqaykunapim qillqasqam, kastilla qillqaypim, QSHKSpa qillqayninpi icha Urin runasimi nisqa allin qillqaypim.

Chaymantapacha huk musuqchasqakunatañam ruraqankum, 2004 watapi Qusqu qhichwa simipi,[38][39][40] 2012 watapi Chanka runasimipim.[41][42] 2014 watapi Qullasuyu qhichwa simipim musuqchasqata hunt'ayta munanku. Chay musuqchaywanqa kastilla simimanta hamuq rimakunata allin qhichwa rimakunawanmi rantichayta munanku, ahinataq achka yupaypaq -s nisqata -kuna nisqawan.[43]

Qhichwa simiman tukuynintin Biblia t'ikrasqakunaqa kaymi:

Pukyukuna llamk'apuy

  1. Iglesias Evangélicas de Chile (2013): Diego Thompson (alias James Thompson)
  2. Apunchis Yesus-Kiristup, Santu Yoancama ehuangeliun; Santo evangelio de nuestro Señor Jesu-Cristo según San Juan. Traducido por el Rev. J.H. Gybbon-Spilsbury. Sociedad Bíblica, Británica y Estrangera, Buenos Aires 1880.
  3. Apunchis Jesucristoc Evangelion San Mateoc qquelkascan, Pananchis Clorinda Matto de Turnerpa castellanomanta runa simiman thicraskan. Sociedad Bíblica Americana (American Bible Society), Buenos Aires 1904. 120 pp.
    Apunchis Jesucristoc Evangelion San Marcospa qquelkascan, Pananchis Clorinda Matto de Turnerpa castellanomanta runa simiman thicraskan. Sociedad Bíblica Americana (American Bible Society), Buenos Aires 1903. 102 pp.
    Apunchis Jesucristoc Evangelion San Lucaspa qquelkascan, Pananchis Clorinda Matto de Turnerpa castellanomanta runa simiman thicraskan. Sociedad Bíblica Americana (American Bible Society), Buenos Aires 1901. 113 pp.
    Apunchis Jesucristoc Evangelion San Juanpa qquelkascan, Pananchis Clorinda Matto de Turnerpa castellanomanta runa simiman thicraskan. Sociedad Bíblica Americana (American Bible Society), Buenos Aires 1901. 76 pp.
    San Pablo Apostolpa Romanocunaman qquelkascan, Pananchis Clorinda Matto de Turnerpa castellanomanta runa simiman thicraskan. Sociedad Bíblica Americana (American Bible Society), Buenos Aires 1901.
    Apostolcunac ruraskancuna, Pananchis Clorinda Matto de Turnerpa castellanomanta runa simiman thicraskan. Sociedad Bíblica Americana (American Bible Society), Buenos Aires 1901.
  4. Tahua evangeliocuna apostolcunaj ruaskasnin. Quechuapi Boliviaj usunman. Sociedad Biblica Americana, Sociedad Bíblica Británica y Extranjera, 1922.
  5. Apunchic Jesucristoc Chuscu Evangeliocuna o sea los cuatro Evangelios traducidos al Quechua de los departamentos de Huanuco-Ancash, junto con el correspondiente Castellano. London and New York, 1923. Qichwaman tikraqninkuna: Rev. T. Webster Smith, Lazaro Chocano. Evangelical Union of South America.
  6. Florencio Segura: Diospa Siminmanta Takikuna. Ñawpaq kaq liwruchasqa: 1946 watapichá (?); 9 kaq liwruchasqa: Lima – Ayacucho: Comité de Literatura Misiones Presbiterianas Mundiales, 1979 watapi; 18 kaq liwruchasqa: 1997 watapi.
  7. Deborah Herath Chapman: Florencio Segura – Communicating Quechua Evangelical Theology Via Hymnody in Southern Peru. A thesis presented to the University of Edinburgh for the degree of Doctor of Philosophy, Oktober 2006.
  8. Juampa qillqasqan Evangelio. United Bible Societies / Sociedades bíblicas unidas, 1954. T'ikraqnin: Florencio Segura, 68 pp.
  9. Lukaspa qillqasqan Ibangilyu. United Bible Societies / Sociedades bíblicas unidas, 1954. Tikraqnin: Homer P. Emerson, kastilla simiman Reina-Valera (Casiodoro de Reina, Cipriano de Valera) t'ikrasqawanpas, 138 pp.
  10. Iglesia Evangelica Presbiteriana y Reformada en el Peru, reformiert-online.net, 27 ñiqin hatun puquy killapi 2004 watapi .
  11. Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin. Sociedades Bíblicas Unidas, Lima 1947. Ed: Len Herniman, kastilla simiman Reina-Valera (Casiodoro de Reina, Cipriano de Valera) t'ikrasqawanpas. 620 pp.
  12. SIL Internationalpa nisqankama: Quechua de Ayacucho, p. 25 (manam pukyu kanchu).
  13. Señorninchik Jescristopa Musuq Testamenton. Lima, New York, London: Sociedades Bíblicas Unidas (United Bible Societies), 1958 (Deborah Chapman, 2006 watapi nisqankama).
  14. Mosoj Testamento. Diosmanta sumaj willaycuna runaspaj. Cochabamba 1977. Ed.: Henry Spenst.
  15. Señorninchik Jesucristo Mosoq Testamento. Sociedades Bíblicas Unidas, Lima 1981. 698 pp.
  16. Señorninchis Jesucristoq Mosoq Rimanakuynin. Sociedad Bíblica Peruana, Lima 1986. Ed.: Leslie Hoggarth, Saturnino Valeriano, Aurelio Flores.
  17. Qheshwa Biblia. Sociedades Bíblicas Unidas, Cochabamba 1986. 1342 pp. Ed.: Henry Spenst.
  18. Chuya Qellqa. Biblia en quechua ayacuchana, traducción directa de los idiomas originales. Sociedades Bíblicas Unidas, Sociedad Bíblica Peruana, Lima 1987. 2588 pp. Ed.: Homer Emerson, Simon Izarra, Saturnino Gavilan, Rómulo Sauñe.
  19. Terry Whalin, Chris Woehr: One bright shining path: faith in the midst of terrorism. Crossway Books, Wheaton, Illinois (USA) 1993.
  20. Diospa Simin Qelqa. Hebreo, arameo, griego mama qelqamanta Cuzco Quechuaman t'ikrasqa. Sociedades bíblicas unidas, Sociedad Bíblica Peruana, Lima 1988. 1396 pp. Ed.: William Mitchell.
  21. Dios rimashca shimicunami. Biblia en quichua Chimborazo. Sociedad bíblica ecuatoriana, Quito 1989. Ed.: Günter Schulze.
  22. Diospaj Shimi. Biblia en quichua Imbabura. Sociedad bíblica ecuatoriana, Quito 1994. Ed.: Günter Schulze, Dorothea Schulze.
  23. Dios Rimashcata Quillcashcami. Sociedades Bíblicas Unidas, Quito 2010.
  24. Diosmanta Qhelqasqa: Santa Biblia. Sociedad Bíblica Boliviana, Cochabamba 1997. 1991 pp. Ed.: Henry Spenst.
  25. Diosmanta Qhelqasqa: Santa Biblia Deuterocanónico Librosniyoj. Sociedad Bíblica Boliviana, Cochabamba 2004.
  26. Muy pronto La Biblia del Huallaga. La Casa de la Biblia, 23 de abril de 2009.
  27. Tayta Diosninchi isquirbichishan: Quechua del Huallaga, Huánuco (Pillcu Quechua). Sociedad Bíblica Peruana, A.C. Casa de la Biblia, 2010. 1903 pp. ISBN 9972985830, 9789972985836
  28. Biblia en quichua 'Pachacámac Quillcashca Shimi'. El Universo, 2. Januar 2011.
  29. Pachacamacpac Quillcashca Shimi. Edición bilingüe quichua-castellano. San Pablo, Madrid 1997. Ed.: Bernarda Ortiz, Antonio Brescuani. 901 pp. ISBN 8428520259
  30. Sagrada Biblia quechua-castellano. Edición quechua realizada por Mons. Florencio Coronado C.Ss.R. Edición castellana tomada de la Biblia Argentina "El libro del Pueblo de Dios". Diócesis de Huancavelica. Dickinson Press, Grand Rapids (Michigan, USA) 2002. 2500 pp.
  31. Santos Evangelios y Hechos de los Apóstoles / Chainatan Cuyahuarccanchic. Edición bilingüe preparada bajo Mons. Dermott MOLLOY. Huancavelica 1974.
  32. Mateopaq qelqasqan evangelio (doc) (pdf), Marcospaq qelqasqan evangelio (doc) (pdf), Lucaspaq qelqasqan evangelio (doc), Juanpaq qelqasqan evangelio (doc) (pdf), Griego simimanta runa simiman t’ikrasqa Puno hap’iypi tiyaq runamasikunapaq, 2007. Runa simiman t’ikraqkuna: Hilario Huanca Mamani ss.cc., Hermann Wendling ss.cc., Congregación de los Sagrados Corazones, Provincia del Perú.
  33. Bible.is: Diospa Simin Qelqa (Qusqu qhichwa simipi), Diosmanta Qhelqasqa (Qullasuyu qhichwa simipi)
  34. Youversion.com: Chuya Qellqa (Chanka runasimipi), Dios rimashca shimicunami (Chimpurasu Kichwa rimaypi), Diospaj shimi (Imbabura Kichwa rimaypi), Dios Rimashcata Quillcashcami (Kañari Kichwa rimaypi)
  35. Chuya Qellqa: Ñawpaq Testamento Mosoq Testamentopas. Sociedades Bíblicas Unidas, 1987 (PDF, 26 MB).
  36. Tayta Diosninchi isquirbichishan: Unay Testamento, Mushoj Testamento.
  37. La Liga Bíblica (Bible League International), Wycliffe Bible Translators: El Nuevo Testamento de nuestro Señor Jesucristo en Quechua de Cajamarca, Quechua de Lambayeque, Quechua de San Martin, idioma Inga de Colombia, Quechua de Pastaza del Sur, Quechua de Margos, Quechua de Junín del norte, Quechua de Huamalíes, Quechua de Huaylas, Quechua de Conchucos del Sur, Quechua de Conchucos del Norte, Quechua Huanca
  38. Diospa Simin Qelqa. Santa Biblia. Hebreo, arameo, griego rimaymanta Perú suyuq uray hap'iyninpi qheswa simiman t'ikrasqa. Sociedad Bíblica Peruana, Lima 2004. Edición revisada. T'ikraqkuna: William Mitchell; Aurelio Flores; Ricardo Cahuana; Jorge Arce.
  39. New edition of the Ayacucho Quechua Bible launched. Casa de la Biblia, 24. Mai 2013.
  40. Publican versión revisada de la biblia en idioma quechua. Perú 21, 27. September 2005 (dpa).
  41. Presentan "Chuya Qellqa", la Biblia Quechua de Ayacucho. La República, 24. Mai 2013.
  42. Proyecto de revisión de la Biblia Quechua Ayacucho. Sociedades Bíblicas Unidas, Traducciones Bíblicas al Quechua de Bolivia.
  43. Revisión de la Biblia Quechua Central de Bolivia. Sociedades Bíblicas Unidas, Traducciones Bíblicas al Quechua de Bolivia.