Awqaq sipas suyu

Awqaq sipas suyu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway.

Awqaq sipas suyu nisqaqa (aymara simipi: Aucasiri tawaqu jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Amazonas) Piruw llaqtahuñum. Uma llaqtanqa Chachapuyas llaqtam.

Awqaqsipas suyu Aucasiri tawaqu jach'a suyu Departamento de Amazonas
Utkupampa mayu, Amarumayu suyu (Piruw)
Amarumayu suyu	Wallqanqa
	Unancha
.
Mama llaqta	Piruw
Tinkurachina siwikuna	2º 59" S, 77º 9" y 78º 42" W
Wamanikuna	7
Listritukuna	83
Uma llaqta	Chachapuyas
Simikuna	qhichwa simi, kastilla simi, aguaruna simi, wambisa simi
Runakuna	375 993 (inei 2007)
Runa ñit'inakuy	- runa / km²
Hallka k'iti kanchar	39.249,13 km²
Hanaq kay	- m
Kamasqa wata	21 ñiqin ayamarq'a killapi 1832 watapi
Kamachiq runa	Oscar Altamirano Quispe (2019–2022)
Karu rimay yupay	+41
Pacha suyu	UTC-5
Qhichwa simipi llika tiyanan
Kastilla simipi llika tiyanan	regionamazonas.gob
Amarumayu suyup pruwinsyankuna

Wiñay kawsay

Kamasqa 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1832 watapi.

Allpa saywachi

• Amachasqa sallqa suyukuna: Abiseo mayu mamallaqta parki - Ichigkat muja - Kuntur walla mamallaqta parki - Santiago-Comaina risirwa suyu - Qulan walla risirwa suyu
• Mayukuna Kumayna mayu, Marañun, Nieva mayu, Chinchipi mayu, Utkupampa mayu, Imasa mayu, Cenepa mayu, Santiago mayu.
• Quchakuna: Kunturqucha (Chachapuyas - Leymebamba), Del Porvenir (Bagua - Aramango), Chunsa qucha (Bagua - Copallín), Pumaqucha (Bongará pruwinsyapi)
• Q'asakuna: Barro Negro (3.680 m) Chachapuyaspi; Miguel Pardo (2.930 m) Bongará pruwinsyapi Rioja pruwinsya pipas; Chanchilla (2.212 m) (Chachapuyas pruwinsyapi Campanquiz wallapipas (1.200 m) (Kunturkanki pruwinsyapi).
• Mayu punkukuna: Dorpin (600 m), Mansirichi punku (500 m), Huaracayo (450 m), Umari (450 m) Kunturkanki pruwinsyapi, Rintima punku (500 m) Bagua pruwinsyapi.

Llaqta pusay rakiy

Qanchis wamanim kan.

Wamani	Tiyaqkuna (2007)	Uma llaqta
Bagua	71.757	Bagua
Bongara	27.465	Jumbilla
Chachapuyas	49.700	Chachapuyas
Kunturkanki	43.311	Santa María de Nieva
Luya	48.328	Lamud
Rodríguez de Mendoza	26.389	Mendoza
Utkupampa	109.043	Hatun Bawa

Runakuna

Awqaq sipas suyupi Awahun, Wampisa runakunam tiyanku.

Simikuna

Awqaq sipas suyupiqa aswanta kastilla simitam rimanku.

Simi	Rimaqkuna 2004 (%)	Rimaqkuna 2009 (%)
Qhichwa simi	0,4	0,3
Pachan simi /1	2,4	13,7
Kastilla simi	97,0	85,7
Hukkuna /1	0,2	0,3

/1 inlish simiwan, ruqt'u runakunawan

Awqaq sipas suyupiqa aguaruna simitam, kastilla simitam, qhichwa simitam, wambisa simitam rimanku.

wamani	Kastilla simita rimaqkuna /1	%	Pachan simita rimaqkuna /1, /2	%
Waqwa (Bagua)	47,489	76.1	14,832	23.8
Wunkará (Bongará)	24,439	99.5	47	0.2
Chachapuyas	44,292	99.3	170	0.4
Kunturkanki	3,348	9.6	31,499	90.2
Luya	42,231	99.3	42	0.1
Mintusap Ruriyis (Rodríguez de Mendoza)	23,525	99.6	26	0.1
Utkupanpa	95,853	99.5	324	0.3
Llapan	281,177	85.4	46,940	14.3

/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata

/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)

Pukyu:

Karu puriy

• Kuélap
• Gocta phaqcha
• Wañusqakunap llaqtan
• Quiocta mach'ay
• Belén qhichwa
• Carajía
• Hatun Wilaya

• 

  Awriq mayu, Awqaq sipas suyupi

• 

  Chachapuya pukara, Suluqu listritu

• 

  Chachapuya unay kancha, Liymipanpa

• 

  Qunquna mawk'a llaqta

Yachachiy

• Wawa wasikuna : 285
• Huch'uy yachay wasikuna: 1.082
• Chawpi yachay wasikuna: 163
• Yachay sunturkuna:

Suyupi paqarisqakuna

• Tupaq Amaru iskay ñiqin / José Gabriel Kunturkanki

Kaypipas qhaway

• Chachapuya runashimi
• Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan

Hawa t'inkikuna

• Saywitu: |Awqaqsipas suyu
• regionamazonas.gob.pe (kastilla simi)

Punku p'anqa: Piruw