Amaru suyu
(Mayutata suyu-manta pusampusqa)
| ||
|---|---|---|
| ||
| Amaru mayu, Puerto Maldonado (Piruw) | ||
| Saywitu | Wallqanqa | |
 | ||
| Unancha | ||
 | ||
| . | ||
| Mama llaqta |  Piruw
| |
| Tinkurachina siwikuna | ||
| Pruwinsyakuna | 3 | |
| Distritukuna | 10 | |
| Uma llaqta | Puerto Maldonado | |
| Simikuna | amawaka simi, arawaka simi, harakmbet simi, kastilla, machiqinqa simi, kichwa / qhichwa, yaminawa simi | |
| Runakuna | 109.555 (inei 2007) | |
| Runa ñit'inakuy | - runa / km² | |
| Hallka k'iti kanchar | 85.182 km² | |
| Hanaq kay | - m | |
| Kamasqa wata | 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1912 watapi | |
| Kamachiq runa | Luis Hidalgo Okimura (2019–2022) | |
| Karu rimay yupay | +82 | |
| Pacha suyu | UTC-5 | |
| Qhichwa simipi llika tiyanan | ||
| Kastilla simipi llika tiyanan | madrededios.gob.pe | |
| Amaru suyup pruwinsyankuna | ||
| ||
Amaru suyu icha Apuyayaypa Mamaynin suyu, (kastilla simipi: Departamento de Madre de Dios) nisqaqa Piruw Sapan llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Puerto Maldonado llaqtam.
Amaru suyupi hatun mayukuna
Wiñay kawsayLlamk'apuy
Kamasqa 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1912 watapi.
Allpa saywachiLlamk'apuy
- Amachasqa suyukuna: Altu Purus mamallaqta parki - Manu mamallaqta parki - Bahuaja-Sonene mamallaqta parki - Tampupata mama llaqta risirwa - Amarakaeri ayllu llaqta risirwa - Purus ayllu llaqta risirwa -
- Mayukuna: Inampari mayu - Amaru mayu - Tacuatimanu mayu - Manu mayu - Tampupata mayu - Heath mayu.
- Q'asakuna: Señor de los Milagros (540 m) Tampupatapi; Fitzcarrald (469 m) Fitzcarraldpi.
- Quchakuna: Valencia qucha - Sandoval qucha.
Pulitika rakiyLlamk'apuy
Mayutata suyupiqa kimsa pruwinsyam chunka distritumpas.
| Pruwinsya | Runakuna (2007)[1] | Uma llaqta |
|---|---|---|
| Manu | 20.290 | Salvación |
| Tampupata | 78.523 | Puerto Maldonado |
| Tawamanu | 10.742 | Iñapari |
RunakunaLlamk'apuy
Kay suyupiqa Amawaka, Amarakaeri, Napuruna, Piru, Shipibo-Conibo, Yaminawa, Machiqinqa tiyanku.
SimikunaLlamk'apuy
| Pruwinsya | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
|---|---|---|---|---|
| Manu | 10,381 | 58.3 | 7,391 | 41.5 |
| Tawamanu | 8,465 | 87.2 | 1,136 | 11.7 |
| Tampupata | 57,843 | 83.4 | 11,244 | 16.2 |
| Llapan | 76,689 | 79.2 | 19,771 | 20.4 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu: [2]
RikchakunaLlamk'apuy
Manu mayu, Manu mamallaqta parki
YachachiyLlamk'apuy
- Wawa wasikuna : 62
- Huch'uy yachay wasikuna: 210
- Chawpi yachay wasikuna: 345
- Yachay sunturkuna:
Suyupi paqarisqakunaLlamk'apuy
Kaypipas qhawayLlamk'apuy
Willay pukyukunaLlamk'apuy
Hawa t'inkikunaLlamk'apuy
| Mayutata suyu |
| |
|---|---|---|
| Uma llaqta: Puerto Maldonado | ||
| Pruwinsyakuna: Manu • Tampupata • Tawamanu | ||
| Amachasqa sallqa suyukuna: Altu Purus mamallaqta parki • Manu mamallaqta parki • Bahuaja-Sonene mamallaqta parki • Tampupata mama llaqta risirwa • Amarakaeri ayllu llaqta risirwa • Purus ayllu llaqta risirwa | ||
| Quchakuna: Valencia qucha • Sandoval qucha | ||
| Mayukuna: Mayutata mayu • Rumimayu • Manu mayu • Tampupata mayu • Heath mayu | ||
| Runa llaqtakuna: Amarakaeri • Amawaka • Machiqinqa • Napuruna • Piru • Yaminawa | ||
| Simikuna: Mayutata suyupi rimaykuna • amawaka simi • arawaka simi • harakmbet simi • kastilla • machiqinqa simi • kichwa / qhichwa • yaminawa simi |
|
Suyukuna (Piruw) | .svg){kind=small}
|
|---|---|---|
| Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |