Wankawillka suyu
| ||
|---|---|---|
| ||
| Wankawillka suyupi | ||
| Saywitu | Wallqanqa | |
 | ||
 | ||
| Unancha | ||
.png) | ||
| . | ||
| Mama llaqta |  Piruw
| |
| Tinkurachina siwikuna | 11º 59´ 10" S; 74º 34´ 40" y 75º 48´ 30" W | |
| Pruwinsyakuna | 7 | |
| Distritukuna | 93 | |
| Uma llaqta | Wankawillka | |
| Simikuna | qhichwa simi, kastilla simi | |
| Runakuna | 454.797 (inei 2007) | |
| Runa ñit'inakuy | - runa /km² | |
| Hallka k'iti kanchar | 22.131 km² | |
| Hanaq kay | 5.328 m (Sitaq) | |
| Kamasqa wata | 26 ñiqin ayriway killapi 1822 watapi | |
| Kamachiq runa | Maciste Díaz Abad (2019–2022) | |
| Karu rimay yupay | +67 | |
| Pacha suyu | UTC-5 | |
| Qhichwa simipi llika tiyanan | ||
| Kastilla simipi llika tiyanan | regionhuancavelica | |
| Wankawillka suyup wamaninkuna | ||
| ||
Wankawillka suyu icha Wank'a Willka[1] suyu nisqaqa (aymara simipi: Wankawillka jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Huancavelica) Piruw mama llaqtap suyunmi. 2007 watapiqa Wankawillka suyupi 477.102 runakunam kawsachkanku. Uma llaqtanqa Wankawillka (icha Wank'a Willka) llaqtam.
Wiñay kawsayLlamk'apuy
Kamasqa 26 ñiqin ayriway killapi 1822 watapi.
Allpa saywachiLlamk'apuy
- Mayukuna: Mantaru - Pampa - Pisqu mayu - Sikra mayu - Upa mayu - Warpa - Wankawillka mayu - Chunchanpha.
- Urqukuna: Wamanrasu (5.298 m) - Hawiña (5.288 m) - Altar (5.268 m) - Matalla - Yanaurqu - Winchus - Kalwaryu urqu - Aqu Q'asa - Tamrayku - Titimina - Waraquchayaq - Wachwa
- Q'asakuna: Wayraq'asa (5.000 m) Wankawillka pruwinsyapi; Chunta q'asa (4.850 m) Chuqlluqucha pruwinsyapi; Pampamali (4.250 m) Anqara pruwinsyapi.
- Quchakuna: Chuqllu qucha - Urqu qucha - Warmi qucha - Pampa qucha - Iskay qucha - Yanaqucha - Taya qucha - Kuchu qucha - Llullucha qucha - Waylla qucha - Kallwar qucha - Wakan qucha
Pulitika RakiyLlamk'apuy
Qanchis pruwinsyanmi kan.
| Pruwinsya | Runakuna (2007)[2] | Uma llaqta |
|---|---|---|
| Anqara | 55.704 | Lirqay |
| Aqupampa | 63.792 | Aqupampa |
| Chuqlluqucha | 19.500 | Chuqlluqucha |
| Churkampa | 44.903 | Churkampa |
| Tayaqaqa | 104.901 | Pampas |
| Wankawillka | 142.723 | Wankawillka |
| Waytara | 23.274 | Waytara |
RunakunaLlamk'apuy
SimikunaLlamk'apuy
Wankawillka suyupiqa Chanka runasimitam rimanku.
| Pruwinsya | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
|---|---|---|---|---|
| Anqara | 9,955 | 20.6 | 38,391 | 79.3 |
| Aqupampa | 7,504 | 13.3 | 48,751 | 86.5 |
| Chuqlluqucha | 13,319 | 76.4 | 4,050 | 23.2 |
| Churkampa | 7,798 | 19.8 | 31,412 | 79.9 |
| Tayaqaqa | 31,159 | 33.6 | 61,427 | 66.2 |
| Wankawillka | 55,773 | 44.2 | 70,214 | 55.7 |
| Waytara | 15,316 | 73.5 | 5,505 | 26.4 |
| Llapan | 140,824 | 35.1 | 259,750 | 64.7 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu: [2]
Yachay tarpuyLlamk'apuy
Suyupipi paqarisqa runakunaLlamk'apuy
LimphiyLlamk'apuy
- Daniel Hernández (*Daniel Hernández distritu, 1856 - †Lima, 1932), llimphiq.
Simi kapchiyLlamk'apuy
- José Oregón Morales (* 1949 Sallqapampa), qillqaq.
MusikuLlamk'apuy
Karu puriyLlamk'apuy
- Waytara
- Uchkus Inkañan
- Inka armakuna
- Inka Wasi
- Morro de Arikac
- Panteón
- Puka Rumi
- Santa Katalina
YachachiyLlamk'apuy
- Wawa wasikuna : 382
- Huch'uy yachay wasikuna: 1.201
- Chawpi yachay wasikuna: 218.
- Yachay sunturkuna
- Wankawillkap Yachay Sunturnin (Universidad Nacional de Huancavelica)
ApaykachanaLlamk'apuy
RikchakunaLlamk'apuy
Mantaru mayu
Escuela Académica Profesional de Electrónica Wankawillkap Yachay Sunturnin
Daniel Hernández (autoretrato)
Tren Macho (Wankawillka - Wankayu)
Kaypipas qhawayLlamk'apuy
Willay pukyukunaLlamk'apuy
- ↑ Simi Taqe Qheswa - Español - Qheswa (Qheswa simi hamut'ana kuraq suntur), Qusqu, Piruw, 2006 (pdf 3,8 MB). QSHKS qillqay.p. 233 Wank'a Willka. s. Geog. (Piedra o pedrón sagrado) Huancavelica.
- ↑ 2,0 2,1 www.inei.gob.pe
Hawa t'inkikunaLlamk'apuy
- Saywitu: Wankawillka suyu
- Wankawillka Suyu (kastilla simi)
- Wankawillka (kastilla simi)
- [1] Entrevista: Wayanay qutu (kastilla simi)
Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wankawillka suyu.
|
Suyukuna (Piruw) | .svg){kind=small}
|
|---|---|---|
| Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |