Qarwash pruwinsya
(Qarwas pruwinsya-manta pusampusqa)
Qarwash pruwinsya, Karwas[1] icha Qarwas (kastilla simipi: Provincia de Carhuaz) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qarwa llaqtam.
| ||
|---|---|---|
 | ||
| Qarwaq llaqta, Qarwa pruwinsya | ||
| Qarwa pruwinsya | Wallqanqa | |
 | ||
 | ||
| Unancha | ||
 | ||
| . | ||
| Mama llaqta |  Piruw
| |
| Tinkurachina siwikuna | ||
| Uma llaqta | Qarwa | |
| Suyu | Anqash | |
| Distritukuna | 11 | |
| Simikuna | qhichwa simi, kastilla simi | |
| Runakuna | 43 902 (inei 2007) | |
| Runa ñit'inakuy | - runa / km² () | |
| Hallka k'iti kanchar | 803,95 km² | |
| Hanaq kay | 2638 m (Qarwa llaqta) | |
| Kamasqa wata | 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1934 watapi | |
| Kuraka | Pablo Pedro Julca Chávez (2019-2022) | |
| Karu rimay yupay | ||
| Pacha suyu | UTC-5 | |
| Qhichwa simipi llika tiyanan | ||
| Kastilla simipi llika tiyanan | municarhuaz.gob.pe | |
| Anqash suyup pruwinsyankuna | ||
 | ||
Wiñay kawsay llamk'apuy
Kamasqa 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1934 watapi, Oscar R. Benavides Umalliqmi.
Allpa saywachi llamk'apuy
- Amachasqa sallqa suyukuna: Waskaran mamallaqta parki
- Urqukuna: Akillpu - Chajiaco - Chiqllarahu - Purukinwa - Qupa - Ulta - Urus - Vicos - Wallqan - Waskaran - Yanarahu rit'i urqu (saywapi: Qarwa pruwinsya / Waras pruwinsya) - Yanarrahu rit'i urqu (icha Contrahierbas) - Yawina
- Mayukuna: Santa mayu - Markara - Buín - Rio Negro - Chuchun - San Luis - Puyur (Poyor)
- Quchakuna:: Aquilpo qucha - Awkisqucha - Cebadilla - Chikiyaqucha (Chequiacocha) - Cocshca - Llaqta - Lejiacocha - Macón - Mangán - Qucha 513 - Paqcharuri - Rahupakinan qucha - Shawllan - Urusqucha - Wallqaqucha
Pulitika rakiy llamk'apuy
Chunka hukniyuq distritunmi kan.
| Distritu | Runakuna (2007)[2] | Uma llaqta |
|---|---|---|
| Amashca | 1.647 | Amashca |
| Anta | 2.368 | Anta |
| Aqupampa | 2.488 | Aqupampa |
| Ataqiru | 1.498 | Qarwaq |
| Markara | 8.634 | Markara |
| Paryawanka | 1.501 | Paryawanka |
| Qarwa | 13.836 | Qarwa |
| San Miguel de Aco | 2.552 | Aco |
| Shilla | 3.280 | Shilla |
| Tinku | 2.939 | Tinku |
| Yunka | 3.159 | Yunka |
Simikuna llamk'apuy
Pruwinsyapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku.
| Distritu | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
|---|---|---|---|---|
| Amashca | 176 | 11.6 | 1,333 | 88.2 |
| Anta | 683 | 32.4 | 1,425 | 67.5 |
| Aqupampa | 989 | 43.4 | 1,282 | 56.3 |
| Ataqiru | 151 | 11.1 | 1,209 | 88.9 |
| Markara | 1,750 | 22.6 | 5,969 | 77.2 |
| Paryawanka | 358 | 26.3 | 1,000 | 73.6 |
| Qarwa | 4,025 | 32.1 | 8,503 | 67.8 |
| San Miguel de Aco | 56 | 2.5 | 2,209 | 97.5 |
| Shilla | 87 | 2.9 | 2,949 | 97.0 |
| Tinku | 1,477 | 55.0 | 1,207 | 45.0 |
| Yunka | 545 | 19.1 | 2,311 | 80.8 |
| Llapan | 10,297 | 25.9 | 29,397 | 74.0 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata /2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi) Pukyu: [3]
Raymikuna llamk'apuy
- Virgen de la Merced "Mama Michi" (Mama Meche)
Pruwinsyapi paqarisqa llamk'apuy
- Teófilo Castillo
- José Ruiz Huidobro
- Pedro Cristóbal Villón
- Fortunato Guardia García
- Pedro Cochachin de la Cruz Huarca
Kaypipas qhaway llamk'apuy
Willay pukyukuna llamk'apuy
- ↑ DICCIONARIO QUECHUA - ESPAÑOL - QUECHUA, QHESWA - ESPAÑOL - QHESWA SIMI TAQE Karwas, Qarwas: s. Geog. Carhuas. Provincia del departamento de Ancash
- ↑ www.inei.gob.pe
- ↑ www.inei.gob.pe/ (2007)
Hawa t'inkikuna llamk'apuy
|
Suyukuna (Piruw) |
|
|---|---|---|
| Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |